Η
ΠΡΩΤΗ ΤΡΙΑΝΔΡΙΑ, Ο ΚΑΙΣΑΡ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΤΑΛΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ
Ως τριανδρίες φέρονται
επίσης στην Ιστορία η συναρχία του Ιουλίου Καίσαρα, του Πομπήιου και του Κράσου
το 60 π.Χ. (Α' Τριανδρία), όπου μετά τον θάνατο του Κράσου οι άλλοι δύο
διεξήγαγαν εμφύλιο πόλεμο κατά τον οποίο νίκησε ο Καίσαρας και ανακηρύχθηκε
Δικτάτορας, καθώς και εκείνη του Οκταβιανού Αυγούστου, του Μάρκου Αντωνίου και
του Μάρκου Αιμιλίου Λεπίδου το 43 π.Χ. (Β' Τριανδρία), όπου στην συνέχεια ο
Λέπιδος παραμερίστηκε και στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε ο Οκταβιανός
έμεινε ο μοναδικός ηγέτης.
Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρ
(Gaius Iulius Caesar, 13 Ιουλίου 100 π.Χ. - 15 Μαρτίου 44 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος
στρατηγός, πολιτικός, ύπατος αλλά και διακεκριμένος συγγραφέας της λατινικής
πεζογραφίας.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάρρευση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας και την άνοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το 60 π.Χ., ο Καίσαρας, ο Μάρκος Λικίνιος Κράσσος και ο Πομπήιος σχημάτισαν πολιτική συμμαχία που κυριάρχησε στη ρωμαϊκή πολιτική για αρκετά χρόνια.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στα γεγονότα που οδήγησαν στην κατάρρευση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας και την άνοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το 60 π.Χ., ο Καίσαρας, ο Μάρκος Λικίνιος Κράσσος και ο Πομπήιος σχημάτισαν πολιτική συμμαχία που κυριάρχησε στη ρωμαϊκή πολιτική για αρκετά χρόνια.
Οι προσπάθειές τους να
συγκεντρώσουν δύναμη μέσω λαϊκιστικών τακτικών ήταν αντίθετες με τη συντηρητική
άρχουσα τάξη εντός της Ρωμαϊκής Συγκλήτου, στις τάξεις της οποίας ήταν ο Μάρκος
Πόρκιος Κάτων με τη συχνή υποστήριξη του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα.
Οι νίκες του Καίσαρα στους Γαλατικούς Πολέμους, που ολοκληρώθηκαν το 51 π.Χ., επέκτειναν την έκταση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας μέχρι τη Μάγχη και τον Ρήνο. Ο Ιούλιος Καίσαρας έγινε ο πρώτος Ρωμαίος στρατηγός που έχτισε γέφυρα στο Ρήνο και πραγματοποίησε την πρώτη εισβολή στη Μεγάλη Βρετανία.
Μέγας στρατηγός και χαρισματικός πολιτικός, ο Ιούλιος Καίσαρας άλλαξε τη μορφή του πολιτεύματος της Ρώμης ενώ με τις κατακτήσεις του έβαλε τις βάσεις της εξέλιξης του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Οι νίκες του Καίσαρα στους Γαλατικούς Πολέμους, που ολοκληρώθηκαν το 51 π.Χ., επέκτειναν την έκταση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας μέχρι τη Μάγχη και τον Ρήνο. Ο Ιούλιος Καίσαρας έγινε ο πρώτος Ρωμαίος στρατηγός που έχτισε γέφυρα στο Ρήνο και πραγματοποίησε την πρώτη εισβολή στη Μεγάλη Βρετανία.
Μέγας στρατηγός και χαρισματικός πολιτικός, ο Ιούλιος Καίσαρας άλλαξε τη μορφή του πολιτεύματος της Ρώμης ενώ με τις κατακτήσεις του έβαλε τις βάσεις της εξέλιξης του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Αν και αριστοκρατικής
καταγωγής, τάχθηκε με το μέρος της φιλολαϊκής παράταξης στη διαμάχη της με τη
συγκλητική, κατέκτησε τη Γαλατία, ολοκλήρωσε την κατάκτηση της Ιβηρικής
χερσονήσου, εισέβαλε στη Βρετανία και ανέκοψε τις γερμανικές εισβολές.
Όταν νίκησε τον μεγάλο αντίπαλό του Πομπήιο και επικράτησε οριστικά, κατάργησε ουσιαστικά τόσο τη συγκλητική όσο και τη λαϊκή κυριαρχία και επέβαλε το ηγεμονικό καθεστώς. Δολοφονήθηκε από τους οπαδούς της παλαιάς τάξης πραγμάτων αλλά οι αλλαγές που επέφερε και οι κατακτήσεις που έκανε διατηρήθηκαν για αιώνες.
Όταν νίκησε τον μεγάλο αντίπαλό του Πομπήιο και επικράτησε οριστικά, κατάργησε ουσιαστικά τόσο τη συγκλητική όσο και τη λαϊκή κυριαρχία και επέβαλε το ηγεμονικό καθεστώς. Δολοφονήθηκε από τους οπαδούς της παλαιάς τάξης πραγμάτων αλλά οι αλλαγές που επέφερε και οι κατακτήσεις που έκανε διατηρήθηκαν για αιώνες.
O Γναίος Πομπήιος ο Μέγας
(Gnaeus Pompeius Magnus, 29 Σεπτεμβρίου 106 π.Χ. - 29 Σεπτεμβρίου 48 π.Χ.),
γνωστός συνήθως ως Πομπήιος ή Μέγας Πομπήιος, ήταν στρατιωτικός και πολιτικός
ηγέτης της ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Καταγόταν από πλούσια ιταλική
επαρχιακή οικογένεια και ο πατέρας του ήταν ο πρώτος που ενέταξε την οικογένεια
στις τάξεις της ρωμαϊκής αριστοκρατίας.
Τα μεγαλύτερα κατορθώματα
του Πομπήιου είναι η εξάλειψη της πειρατείας από τη Μεσόγειο σε εφαρμογή του
Γαβινείου Νόμου και η νίκη στο Γ' Μιθριδατικό Πόλεμο.Στο πολιτικό πεδίο υπήρξε
σύμμαχος του Ιουλίου Καίσαρα (διανδρία) στα τελευταία χρόνια της Ρωμαϊκής
Δημοκρατίας, όμως αργότερα ήλθαν σε σύγκρουση.
Ο Μάρκος Λικίνιος Κράσσος
(λατινικά: Marcus Licinius Crassus Dives, 115 π.Χ. - 53 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος
πολιτικός από αριστοκρατική οικογένεια και ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωμαϊκή
ιστορία. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πολιτική της Ρωμαϊκής δημοκρατίας
σχηματίζοντας την πρώτη τριανδρία.
Υποστήριξε τον Ιούλιο Καίσαρα στη σταδιοδρομία του, έγινε διοικητής και διακρίθηκε κυρίως μετά την δικτατορία του Σύλλα και στην κατάπνιξη της εξέγερσης των δούλων με επικεφαλής τον Σπάρτακο.
Αργότερα, έγινε μέλος της τριανδρίας που αποτελούνταν από τον ίδιο, τον Καίσαρα και τον Πομπήιο και ενώ είχε καλές σχέσεις με των πρώτο, δεν είχε τις ίδιες με τον δεύτερο. Το 55 μ.Χ έγινε στρατηγός στην ανατολή όπου είχαν της κτήσεις τους οι Πάρθοι (οι ισχυρότεροι εχθροί των Ρωμαίων στην ανατολή) πού απείλησαν τις κτήσεις των Ρωμαίων οργανώνοντας εκστρατεία εναντίον τους που κατέληξε σε αποτυχία. Ο ίδιος ο Κράσσος σκοτώθηκε στη Μάχη των Καρρών.
Υποστήριξε τον Ιούλιο Καίσαρα στη σταδιοδρομία του, έγινε διοικητής και διακρίθηκε κυρίως μετά την δικτατορία του Σύλλα και στην κατάπνιξη της εξέγερσης των δούλων με επικεφαλής τον Σπάρτακο.
Αργότερα, έγινε μέλος της τριανδρίας που αποτελούνταν από τον ίδιο, τον Καίσαρα και τον Πομπήιο και ενώ είχε καλές σχέσεις με των πρώτο, δεν είχε τις ίδιες με τον δεύτερο. Το 55 μ.Χ έγινε στρατηγός στην ανατολή όπου είχαν της κτήσεις τους οι Πάρθοι (οι ισχυρότεροι εχθροί των Ρωμαίων στην ανατολή) πού απείλησαν τις κτήσεις των Ρωμαίων οργανώνοντας εκστρατεία εναντίον τους που κατέληξε σε αποτυχία. Ο ίδιος ο Κράσσος σκοτώθηκε στη Μάχη των Καρρών.
Ο Κράσσος είναι ο
παραδοσιακός διεφθαρμένος πλούσιος μεγιστάνας, εχθρός των φτωχών, που πηρέ με
παράνομες μεθόδους την περιουσία του και σαν πολιτικός εφάρμοσε πολιτικές που
του έφεραν πλούτο, ασυλία και καταπίεση σε κοινωνικά κατώτερους, ενώ παράλληλα
προώθησε και τα παιδιά του στην πολιτική, χρησιμοποιώντας και εθνικιστικά συνθήματα (Όπως ο Μπερλουσκόνι
στην εποχή μας).
Οι άλλοι δύο (Καίσαρας,
Πομπήιος) είναι τύποι του λαϊκιστή δημαγωγού που ανήλθε πολιτικά και πηρέ με
εθνικιστικά-κοινωνικά αιτήματα και χρήση βίας την εξουσία (όπως απειλούν να
κάνουν στην Ιταλία οι Σαλβίνι-Γκρίλλο
στην εποχή μας).
Ο Καίσαρας ήταν γόνος της
Ιουλίας γενιάς, μιας από τις παλαιότερες και αριστοκρατικότερες της Ρώμης, που
ανήγε την καταγωγή της στον Ασκάνιο (ή Ιούλο), γιο του Αινεία, γιου της
Αφροδίτης. Παρά την προέλευσή της αυτή, η οικογένειά του ανήκε στην φιλολαϊκή
παράταξη (populares).
Ο Καίσαρας έχασε τον
πατέρα του σε νεαρή ηλικία. Μαζί του χάθηκε και η πατρική περιουσία. Έτσι αναγκάστηκε,
φτωχός πια, να αναλάβει την προστασία της οικογένειας του μαζί με την μητέρα
του, καθώς και να μετακομίσει (και να μεγαλώσει) στις φτωχογειτονιές της
Σαββόρας.
Αυτό το γεγονός τον βοήθησε σημαντικά στην μετέπειτα πολιτική καριέρα του, αφού μεγαλώνοντας και ζώντας (αν και αριστοκρατικής καταγωγής) με τους φτωχούς συνδέθηκε καλύτερα μαζί τους και ταυτίστηκε κατά πολύ με αυτούς, ενώ στις προεκλογικές του ομιλίες δεν είχε κανένα πρόβλημα να πηγαίνει σε φτωχογειτονιές και να κολακεύει το πλήθος (και να του τάζει προνόμια και παροχές σαν καλός δημαγωγός) για τα αξιώματα, πηγαίνοντας άνετα σε αυτά τα μέρη που οι άλλοι αριστοκράτες δεν τολμούσαν, ούτε ήθελαν να πάνε.
Αυτό το γεγονός τον βοήθησε σημαντικά στην μετέπειτα πολιτική καριέρα του, αφού μεγαλώνοντας και ζώντας (αν και αριστοκρατικής καταγωγής) με τους φτωχούς συνδέθηκε καλύτερα μαζί τους και ταυτίστηκε κατά πολύ με αυτούς, ενώ στις προεκλογικές του ομιλίες δεν είχε κανένα πρόβλημα να πηγαίνει σε φτωχογειτονιές και να κολακεύει το πλήθος (και να του τάζει προνόμια και παροχές σαν καλός δημαγωγός) για τα αξιώματα, πηγαίνοντας άνετα σε αυτά τα μέρη που οι άλλοι αριστοκράτες δεν τολμούσαν, ούτε ήθελαν να πάνε.
Ο Γάιος Μάριος είχε
παντρευτεί την αδελφή του πατέρα του Καίσαρα, που ήταν συνεπώς εξάδελφος του
Μάριου του Νεώτερου. Ο ίδιος δε ο Καίσαρ σε ηλικία 17 ετών παντρεύτηκε την
Κορνηλία, κόρη του Κίννα, που ήταν ο διάδοχος του Μάριου στην ηγεσία των
φιλολαϊκών.
Νεαρότατος ονομάστηκε
ιερέας του Δία, επί υπατείας Μαρίου και Κίννα (86 π.Χ.) Αλλά το 84 π.Χ., όταν ο
ηγέτης της αριστοκρατικής παράταξης (optimates) Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας
επιβλήθηκε ως δικτάτορας, απαίτησε από τον Καίσαρα να χωρίσει την Κορνηλία ως
ένδειξη αποδοκιμασίας των φιλολαϊκών.
Αυτός αρνήθηκε (είχε εν τω μεταξύ αποκτήσει μια κόρη, την Ιουλία) κι ο Σύλλας τον καθαίρεσε από το ιερατικό του αξίωμα, δήμευσε την περιουσία του και την προίκα της Κορνηλίας και τον συμπεριέλαβε στις προγραφές του.
Ο Καίσαρ έζησε κρυπτόμενος για ένα διάστημα, ενώ αριστοκράτες συγγενείς του πίεζαν τον Σύλλα να δώσει χάρη «σ’ ένα παιδί». Ο Σύλλας αντιστεκόταν για μεγάλο διάστημα αλλά τελικά ενέδωσε λέγοντας «Ωραία λοιπόν! Αλλά να θυμάστε ότι ο άνθρωπος αυτός θα αποδειχθεί η καταστροφή της αριστοκρατικής παράταξης. Μέσα σ’ αυτόν τον Καίσαρα, υπάρχουν πολλοί Μάριοι».
Αυτός αρνήθηκε (είχε εν τω μεταξύ αποκτήσει μια κόρη, την Ιουλία) κι ο Σύλλας τον καθαίρεσε από το ιερατικό του αξίωμα, δήμευσε την περιουσία του και την προίκα της Κορνηλίας και τον συμπεριέλαβε στις προγραφές του.
Ο Καίσαρ έζησε κρυπτόμενος για ένα διάστημα, ενώ αριστοκράτες συγγενείς του πίεζαν τον Σύλλα να δώσει χάρη «σ’ ένα παιδί». Ο Σύλλας αντιστεκόταν για μεγάλο διάστημα αλλά τελικά ενέδωσε λέγοντας «Ωραία λοιπόν! Αλλά να θυμάστε ότι ο άνθρωπος αυτός θα αποδειχθεί η καταστροφή της αριστοκρατικής παράταξης. Μέσα σ’ αυτόν τον Καίσαρα, υπάρχουν πολλοί Μάριοι».
Το στρατιωτικό του στάδιο
το άρχισε ο Καίσαρ στην Ασία, στο επιτελείο του στρατηγού Μάρκου Θέρμου.
Παρέμεινε για ένα διάστημα με αποστολή στο ανάκτορο του βασιλιά της Βιθυνίας Νικομήδη,
και στις μάχες που έλαβε μέρος επέδειξε ζήλο και απέκτησε την φήμη του ικανού
και θαρραλέου. Στα 20 του κέρδισε πολιτικό στέφανο, γιατί έσωσε την ζωή ενός
συστρατιώτη του στην Μαύρη Θάλασσα.
Το 78 π.Χ. πέθανε ο
Σύλλας και ο Καίσαρ επέστρεψε στη Ρώμη προβλέποντας εξελίξεις. Αλλά μια
εξέγερση των φιλολαϊκών υπό την ηγεσία του Μάρκου Αιμίλιου Λέπιδου κατεστάλη. Ο
Καίσαρ δεν είχε συμμετοχή, ενήγαγε όμως αμέσως μετά τον Κορνήλιο Δολαβέλλα,
άνθρωπο του Σύλλα, για καταπίεση των πόλεων της Ελλάδος. Δεν πέτυχε την
καταδίκη του αλλά κέρδισε τη λαϊκή υποστήριξη για τις πολιτικές του θέσεις και
τη ρητορική του.
Μέχρι να εκτονωθεί η
κατάσταση, ο Καίσαρ έφυγε στη Ρόδο για να παρακολουθήσει τα μαθήματα ρητορικής
του Απολλώνιου του Μόλωνα. Τον αιχμαλώτισαν όμως οι πειρατές που λυμαίνονταν
τότε το Αιγαίο και ζήτησαν είκοσι τάλαντα για να τον ελευθερώσουν. Τους
περιγέλασε, τους είπε ότι δεν ήξερε ποιον είχαν συλλάβει και όρισε σε πενήντα
τάλαντα το ποσό των λύτρων του.
Επί σαράντα μέρες έμεινε
με τους πειρατές, τους φερόταν με περιφρόνηση, διέταζε να κάνουν ησυχία όταν
αναπαυόταν, έγραφε ποιήματα, τους απήγγειλε λόγους και τους απειλούσε γελώντας
ότι θα τους σταυρώσει όλους.
Οι πειρατές γελούσαν με την αφέλειά του, αλλά όταν τα λύτρα ήρθαν κι ο Καίσαρ ελευθερώθηκε, εξόπλισε πλοία στη Μίλητο, συνέλαβε τους πειρατές, πήρε πίσω τα λύτρα και τους σταύρωσε όπως τους είχε υποσχεθεί.
Ύστερα πήγε στη Ρόδο, άκουσε τα μαθήματα του Απολλώνιου, όπως προηγουμένως και ο Κικέρων, και μετά πέρασε στα μικρασιατικά παράλια που λεηλατούνταν από στρατεύματα του Μιθριδάτη, τα απώθησε έχοντας οργανώσει στρατό από ατάκτους και κράτησε τις πόλεις που υπέφεραν στη συμμαχία με τη Ρώμη.
Οι πειρατές γελούσαν με την αφέλειά του, αλλά όταν τα λύτρα ήρθαν κι ο Καίσαρ ελευθερώθηκε, εξόπλισε πλοία στη Μίλητο, συνέλαβε τους πειρατές, πήρε πίσω τα λύτρα και τους σταύρωσε όπως τους είχε υποσχεθεί.
Ύστερα πήγε στη Ρόδο, άκουσε τα μαθήματα του Απολλώνιου, όπως προηγουμένως και ο Κικέρων, και μετά πέρασε στα μικρασιατικά παράλια που λεηλατούνταν από στρατεύματα του Μιθριδάτη, τα απώθησε έχοντας οργανώσει στρατό από ατάκτους και κράτησε τις πόλεις που υπέφεραν στη συμμαχία με τη Ρώμη.
Το 68 εξελέγη ταμίας
(quaestor) και στάλθηκε στην Ισπανία. Στα Γάδειρα (Κάδιξ) είδε στο ιερό του
Ηρακλή τον ανδριάντα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και αναφώνησε: «Στην ηλικία μου ο
Αλέξανδρος ήταν κοσμοκράτορας, ενώ εγώ τίποτα που ν' αξίζει δεν έκανα ακόμη»,
φράση που παρέμεινε ιστορική και δείχνει εξαιρετικά φιλόδοξο άνθρωπο.
Κι όταν περνούσε από ένα φτωχό κι ολιγάνθρωπο χωριό των Άλπεων κ’ οι επιτελείς του αναρωτιόνταν γελώντας αν υπήρχαν κι εκεί φιλοδοξίες κι ανταγωνισμοί των δυνατών, ο Καίσαρ είπε: «Θα ήθελα να είμαι πρώτος σ’ αυτούς παρά δεύτερος στη Ρώμη».
Κι όταν περνούσε από ένα φτωχό κι ολιγάνθρωπο χωριό των Άλπεων κ’ οι επιτελείς του αναρωτιόνταν γελώντας αν υπήρχαν κι εκεί φιλοδοξίες κι ανταγωνισμοί των δυνατών, ο Καίσαρ είπε: «Θα ήθελα να είμαι πρώτος σ’ αυτούς παρά δεύτερος στη Ρώμη».
Επέστρεψε στη Ρώμη πριν
λήξει η θητεία του και έγινε ύποπτος συμμετοχής σε διάφορες συνωμοσίες. Το 65
εξελέγη αγορανόμος (aediles). Καλλώπισε το Forum (Αγορά), έδωσε θεάματα στον
λαό και επανέφερε στο Καπιτώλιο τα τρόπαια του Μάριου, προς μεγάλην δυσαρέσκεια
των αριστοκρατών.
Το 63 ψήφισε στην Σύγκλητο -μόνος αυτός-κατά της θανατικής καταδίκης των συνενόχων του Κατιλίνα, στη συνωμοσία του οποίου υπήρχαν υπόνοιες ότι ήταν αναμεμιγμένος και ο ίδιος, αλλά και ο Κράσσος.
Το 63 ψήφισε στην Σύγκλητο -μόνος αυτός-κατά της θανατικής καταδίκης των συνενόχων του Κατιλίνα, στη συνωμοσία του οποίου υπήρχαν υπόνοιες ότι ήταν αναμεμιγμένος και ο ίδιος, αλλά και ο Κράσσος.
(Ο Λεύκιος Σέργιος
Κατιλίνας (108 π.Χ. – 62 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος πολιτικός του 1ου αιώνα π.Χ. και
είναι ευρύτερα γνωστός για τη συνωμοσία του εναντίον της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας,
και συγκεκριμένα της ισχύος της αριστοκρατικής συγκλήτου Η Συνομωσία του
Κατιλίνα θυμίζει πάρα πολύ το Σχέδιο πραξικοπήματος στην Ιταλία της Μασονικής
Στοας P-2 στο οποίο λέγεται ότι ήταν μπλεγμένος οι Μπερλουσκόνι).
Την ίδια χρονιά εξελέγη
μέγας αρχιερεύς (pontifex maximus) και έγινε ο παθητικός ήρωας ενός σκανδάλου:
Η γυναίκα του Κορνηλία είχε πεθάνει και ο Καίσαρ ήταν τώρα παντρεμένος με την
Πομπηία, εγγονή του Σύλλα, παρά την πολιτική του τοποθέτηση και τα όσα είχαν
προηγηθεί με τον Σύλλα εξ αιτίας του πρώτου γάμου του Καίσαρα. Στο σπίτι του
μεγάλου αρχιερέα, δηλ. του Καίσαρα αυτή τη χρονιά, γιορταζόταν κατά παράδοσιν
τα «Μυστήρια της Αγαθής Θεάς», στα οποία απαγορευόταν να παρευρίσκεται άνδρας.
Ο Πόπλιος Κλαύδιος
Πούλχερ, ένας νεαρός αριστοκράτης, πλούσιος, θρασύς και λαοφιλής δεδομένου ότι
είχε προσχωρήσει κι αυτός στην φιλολαϊκή παράταξη, μπήκε ντυμένος γυναικεία στο
σπίτι του Καίσαρα, γιατί ήταν ερωτευμένος με την Πομπηία η οποία δεν τον έβλεπε
αδιάφορα. Ανακαλύφθηκε όμως και το σκάνδαλο ξέσπασε.
Ο Καίσαρ έδιωξε την
Πομπηία και δεν προέβη σε άλλη ενέργεια. Ένας δήμαρχος όμως άσκησε αυτεπάγγελτη
δίωξη κατά του Κλαύδιου για τη βεβήλωση της τελετής και ο Καίσαρ κλήθηκε ως
μάρτυς. Δήλωσε ότι δεν γνωρίζει τίποτα για το θέμα κι ο δικαστής απορημένος τον
ρώτησε, γιατί εν τοιαύτη περιπτώσει χώρισε τη γυναίκα του.
Η απάντηση ήταν «Γιατί έχω την αξίωση ούτε υπόνοια να υπάρχει εναντίον της». Οι φιλολαϊκοί της Ρώμης θεώρησαν τη δίωξη του Κλαύδιου συγκλητική συνωμοσία με πρωτεργάτη τον Κικέρωνα που είχε προηγούμενα μαζί του, ο Κράσσος δωροδόκησε τους δικαστές και ο Κλαύδιος απηλλάγη.
Η απάντηση ήταν «Γιατί έχω την αξίωση ούτε υπόνοια να υπάρχει εναντίον της». Οι φιλολαϊκοί της Ρώμης θεώρησαν τη δίωξη του Κλαύδιου συγκλητική συνωμοσία με πρωτεργάτη τον Κικέρωνα που είχε προηγούμενα μαζί του, ο Κράσσος δωροδόκησε τους δικαστές και ο Κλαύδιος απηλλάγη.
Το 61 ο Καίσαρ διορίστηκε
προπραίτωρ στην Ισπανία αλλά είχε δανειστεί υπέρογκα ποσά για τις δωροδοκίες
των εκλογέων και για δώρα στις ερωμένες του, και οι δανειστές του ματαίωσαν την
αναχώρησή του.
Κατέφυγε για πολλοστή φορά στον Μάρκο Λικίνιο Κράσσο, ο οποίος είχε διαγνώσει τα προτερήματα του Καίσαρα και σκόπευε να τον χρησιμοποιήσει κατά του Πομπήιου. Ο Κράσσος ανέλαβε τα χρέη του Καίσαρα προς τους πιο απαιτητικούς δανειστές, κατέβαλε οκτακόσια τριάντα τάλαντα ως εγγύηση κι έτσι ο Καίσαρ μπόρεσε ν’ αναχωρήσει.
Κατέφυγε για πολλοστή φορά στον Μάρκο Λικίνιο Κράσσο, ο οποίος είχε διαγνώσει τα προτερήματα του Καίσαρα και σκόπευε να τον χρησιμοποιήσει κατά του Πομπήιου. Ο Κράσσος ανέλαβε τα χρέη του Καίσαρα προς τους πιο απαιτητικούς δανειστές, κατέβαλε οκτακόσια τριάντα τάλαντα ως εγγύηση κι έτσι ο Καίσαρ μπόρεσε ν’ αναχωρήσει.
Στην Ισπανία ο Καίσαρ
υπέταξε τις εγχώριες φυλές και κέρδισε την ευγνωμοσύνη των κατοίκων μειώνοντας
τους τόκους των δανείων που είχαν συνάψει. Παράλληλα πλούτισε κι ο ίδιος και
κέρδισε την αφοσίωση των στρατιωτών, που ωφελήθηκαν από τις εκστρατείες.
Επιστρέφοντας από την Ισπανία επρόκειτο να τελέσει θρίαμβο, αλλά η Σύγκλητος όρισε την ημέρα του θριάμβου μετά τις υπατικές εκλογές στις οποίες ο Καίσαρ επρόκειτο να συμμετάσχει. Σύμφωνα με τους νόμους, ο θριαμβευτής στρατηγός έπρεπε να παραμείνει εκτός Ρώμης μέχρι την ημέρα του θριάμβου, ο δε υποψήφιος για την υπατεία έπρεπε να βρίσκεται σ’ αυτήν κατά την ημέρα της εκλογής. Ο Καίσαρ απαρνήθηκε τον θρίαμβό του και μπήκε στην πόλη ως ιδιώτης.
Επιστρέφοντας από την Ισπανία επρόκειτο να τελέσει θρίαμβο, αλλά η Σύγκλητος όρισε την ημέρα του θριάμβου μετά τις υπατικές εκλογές στις οποίες ο Καίσαρ επρόκειτο να συμμετάσχει. Σύμφωνα με τους νόμους, ο θριαμβευτής στρατηγός έπρεπε να παραμείνει εκτός Ρώμης μέχρι την ημέρα του θριάμβου, ο δε υποψήφιος για την υπατεία έπρεπε να βρίσκεται σ’ αυτήν κατά την ημέρα της εκλογής. Ο Καίσαρ απαρνήθηκε τον θρίαμβό του και μπήκε στην πόλη ως ιδιώτης.
Μετά από ένα όργιο
εξαγοράς ψήφων, ο Καίσαρ εξελέγη ύπατος για το έτος 59. Προ του κινδύνου να
εκλεγεί και ο δεύτερος ύπατος από την φιλολαϊκή παράταξη, όπως είχε μεθοδεύσει
ο Καίσαρ, οι αριστοκράτες δωροδόκησαν κι αυτοί τους εκλογείς, κι εξέλεξαν τον
Μάρκο Βίβουλλο. Ακόμη κι ο περίφημος για την ηθική του ακεραιότητα Κάτων ο
Νεώτερος ενέκρινε αυτή τη δωροδοκία «για τη σωτηρία της πολιτείας».
Εν τω μεταξύ είχε
επιστρέψει το 60 από την Ανατολή ο Γναίος Πομπήιος, θριαμβευτής κι αυτός. Η
Σύγκλητος έβλεπε με φόβο τη δημοτικότητα και τον πλούτο του με αποτέλεσμα να
τον στρέψει -καθώς και τους κεφαλαιούχους που είχαν ευνοηθεί από τις
εκστρατείες και τις συμφωνίες του- προς τους φιλολαϊκούς, παρά το ότι ο
Πομπήιος υπήρξε συνεργάτης του Σύλλα και υποστηρικτής της συγκλητικής
παράταξης. Καίσαρ, Κράσσος και Πομπήιος σχημάτισαν την Πρώτη Τριανδρία για να
προωθήσουν τα συμφέροντά τους.
Ο Καίσαρ πρότεινε στη
Σύγκλητο μέτρα που είχε προηγουμένως εισηγηθεί ο Πομπήιος και η Σύγκλητος τα
είχε απορρίψει : Διανομή κρατικών γαιών σε 20.000 φτωχούς πολίτες (πολλοί από
τους οποίους ήταν στρατιώτες του Πομπήιου) με τρία ή περισσότερα παιδιά,
περιορισμό κατά ένα τρίτο της φορολογίας της Ασίας, επικύρωση των συμφωνιών του
Πομπήιου στην Ανατολή. Η Σύγκλητος αντιδρούσε σε όλα και τότε ο Καίσαρ εισήγαγε
τα νομοσχέδια στη λαϊκή συνέλευση (comitia centuriata).
Ο Βίβουλλος αντέταξε βέτο
το οποίο αγνοήθηκε, τα μέτρα ψηφίστηκαν και η βία κατά των αριστοκρατών ήταν
συνεχής. Ο Κάτων φυλακίστηκε για λίγο επειδή μακρηγορούσε στη Σύγκλητο, ο
Λούκουλλος απειλήθηκε με διωγμό, ο Κικέρων μετατάχθηκε στην τάξη των πληβείων
και κάποιοι αριστοκρατικοί κατηγορήθηκαν για απόπειρα δολοφονίας του Πομπήιου.
Ο Βίβουλλος έπαψε να προσέρχεται στη Σύγκλητο και ο Καίσαρ κυβερνούσε μόνος. Οι Ρωμαίοι έλεγαν για την περίοδο αυτή ειρωνικά: «Επί της υπατείας του Ιουλίου και του Καίσαρα...»
Ο Βίβουλλος έπαψε να προσέρχεται στη Σύγκλητο και ο Καίσαρ κυβερνούσε μόνος. Οι Ρωμαίοι έλεγαν για την περίοδο αυτή ειρωνικά: «Επί της υπατείας του Ιουλίου και του Καίσαρα...»
Στην υπατεία του αυτή ο
Καίσαρ καθιέρωσε την πρώτη εφημερίδα, τα Acta Diurna, καταλόγους δηλαδή των
συγκλητικών, των δημοσίων πράξεων και των γεγονότων, που αναρτούνταν στους τοίχους
του Forum, και αποσκοπούσαν στον έλεγχο της Συγκλήτου από τον λαό.
Περί τα τέλη της υπατείας
του, ανετέθη στον Καίσαρα η διοίκηση της Εντεύθεν και της Εκείθεν των Άλπεων
Γαλατίας, δηλ. της Βόρειας Ιταλίας και της Νότιας Γαλλίας. Για να διατηρηθούν
οι νομοθετικές ρυθμίσεις, η φιλολαϊκή παράταξη πέτυχε την εκλογή του Αύλου
Γαβινίου και του Λεύκιου Καλπούρνιου Πείσωνα ως υπάτων το 58.
Ο Καίσαρ έδωσε την κόρη του Ιουλία στον Πομπήιο κι ο ίδιος παντρεύτηκε την Καλπουρνία, κόρη του Πείσωνα. Ο Κάτων διαμαρτυρήθηκε έντονα: Ουκ ανεκτόν είναι γάμοις διαμαστροπευομένης της ηγεμονίας. Το χειρότερο από ηθικής απόψεως ήταν ότι με τις ευλογίες του Καίσαρα εξελέγη δήμαρχος ο Πόπλιος Κλαύδιος Πούλχερ, ο ύποπτος μοιχείας εις βάρος του.
Ο Καίσαρ έδωσε την κόρη του Ιουλία στον Πομπήιο κι ο ίδιος παντρεύτηκε την Καλπουρνία, κόρη του Πείσωνα. Ο Κάτων διαμαρτυρήθηκε έντονα: Ουκ ανεκτόν είναι γάμοις διαμαστροπευομένης της ηγεμονίας. Το χειρότερο από ηθικής απόψεως ήταν ότι με τις ευλογίες του Καίσαρα εξελέγη δήμαρχος ο Πόπλιος Κλαύδιος Πούλχερ, ο ύποπτος μοιχείας εις βάρος του.
Μέσα σε εννέα χρόνια ο
Καίσαρ, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, κυρίευσε οκτακόσιες πόλεις, υποδούλωσε
τριακόσια έθνη και πολέμησε με τριακόσιες μυριάδες εχθρών, εκ των οποίων τις
εκατό εξόντωσε κι άλλες εκατό αιχμαλώτισε. Υπ’ όψιν ότι πηγή των πληροφοριών
για τη δράση του Καίσαρα στη Γαλατία είναι το έργο του ίδιου του Καίσαρα
Απομνημονεύματα περί του Γαλατικού πολέμου (Commentarii de Bello Gallico).
Η Γαλατία είχε
πλημμυρίσει από Ελβετούς που προσπαθούσαν να μεταναστεύσουν στο νοτιοδυτικό
τμήμα της και από Γερμανούς υπό τον Αριόβιστο, που είχε εγκατασταθεί στην
Φλάνδρα και απέβλεπε στην κατάκτηση όλης της χώρας.
Ήταν μια κίνηση ανάλογη της Μεγάλης Μετανάστευσης των γερμανικών φύλων πέντε αιώνες αργότερα. Ο Καίσαρ νίκησε δύσκολα τους Ελβετούς, οι οποίοι αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους αποδεχόμενοι την κυριαρχία της Ρώμης. Συνέτριψε μετά τους Γερμανούς και ο Αριόβιστος πέθανε ύστερα από λίγο.
Ήταν μια κίνηση ανάλογη της Μεγάλης Μετανάστευσης των γερμανικών φύλων πέντε αιώνες αργότερα. Ο Καίσαρ νίκησε δύσκολα τους Ελβετούς, οι οποίοι αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους αποδεχόμενοι την κυριαρχία της Ρώμης. Συνέτριψε μετά τους Γερμανούς και ο Αριόβιστος πέθανε ύστερα από λίγο.
Ο Καίσαρ εγκατέστησε στη
Γαλατία τη ρωμαϊκή εξουσία, για να την προστατέψει, όπως είπε, από τους
Γερμανούς. Οι Γαλάτες αντέδρασαν κι ο Καίσαρ κατανίκησε διαδοχικά τις φυλές που
αντιστέκονταν και ανήγγειλε στη Ρώμη την κατάκτηση της Γαλατίας. Η Σύγκλητος την
ανακήρυξε ρωμαϊκή επαρχία.
Στη Ρώμη εν τω μεταξύ
είχαν σημειωθεί ανακατατάξεις. Ο Κλαύδιος Πούλχερ, που επεδίωκε τα παραγκωνίσει
τον Καίσαρα και τον Πομπήιο από την ηγεσία της φιλολαϊκής παράταξης και
ηγούνταν συμμορίας ταραχοποιών, είχε φροντίσει να φύγει ο Κάτων ως ανθύπατος
στην Κύπρο και είχε υποχρεώσει σε αυτοεξορία τον Κικέρωνα.
Αλλά ο Πομπήιος πήρε το μέρος του τελευταίου, ο Κικέρων ανακλήθηκε, επανήλθε θριαμβευτικά το 57 και συντάχθηκε προσωρινά με τους φιλολαϊκούς. Επανήλθε και ο Κάτων και οι συντηρητικοί ενισχύθηκαν.
Τα πνεύματα στη Ρώμη ήταν εναντίον του Καίσαρα. Ο ίδιος λέει ότι πολλοί ολιγαρχικοί ήταν σε συνεννόηση με τον Αριόβιστο. Ο Κικέρων άλλαξε και πάλι στρατόπεδο και το 56 πρότεινε την κατάργηση των αγροτικών νόμων του Καίσαρα.
Αλλά ο Πομπήιος πήρε το μέρος του τελευταίου, ο Κικέρων ανακλήθηκε, επανήλθε θριαμβευτικά το 57 και συντάχθηκε προσωρινά με τους φιλολαϊκούς. Επανήλθε και ο Κάτων και οι συντηρητικοί ενισχύθηκαν.
Τα πνεύματα στη Ρώμη ήταν εναντίον του Καίσαρα. Ο ίδιος λέει ότι πολλοί ολιγαρχικοί ήταν σε συνεννόηση με τον Αριόβιστο. Ο Κικέρων άλλαξε και πάλι στρατόπεδο και το 56 πρότεινε την κατάργηση των αγροτικών νόμων του Καίσαρα.
Το 56 Καίσαρ Πομπήιος και
Κράσσος συναντήθηκαν στη Λούκα και συμφώνησαν τα εξής: Ο Καίσαρ να παραμείνει
άλλα πέντε χρόνια διοικητής της Γαλατίας• οι Πομπήιος και Κράσσος να είναι
υποψήφιοι ύπατοι για το έτος 55• να τοποθετηθούν για πέντε χρόνια διοικητές της
Ισπανίας ο Πομπήιος και της Συρίας ο Κράσσος. Ο Καίσαρ έστειλε άφθονο χρήμα στη
Ρώμη και οι Πομπήιος και Κράσσος εξελέγησαν ύπατοι.
Το 55 δύο γερμανικές
φυλές εισέβαλαν στη Βελγική Γαλατία. Ο Καίσαρ τις απώθησε ως τον Ρήνο και τις
εξόντωσε, κατασκεύασε τεράστια γέφυρα, πέρασε σε γερμανικό έδαφος κι έκανε τον
Ρήνο ασφαλές σύνορο της Γαλατίας.
Γύρισε πίσω στη Γαλατία κι αμέσως μετά εισέβαλε δύο φορές στη Βρετανία, νίκησε τον Κασσιβελαύνο κι έφτασε ώς τον Τάμεση. Οι Βρετανοί υποσχέθηκαν φόρο υποτέλειας κι ο Καίσαρ γύρισε στην Γαλατία, κατέστειλε μια τοπική εξέγερση και πέρασε πάλι στην Γερμανία.
Γύρισε πίσω στη Γαλατία κι αμέσως μετά εισέβαλε δύο φορές στη Βρετανία, νίκησε τον Κασσιβελαύνο κι έφτασε ώς τον Τάμεση. Οι Βρετανοί υποσχέθηκαν φόρο υποτέλειας κι ο Καίσαρ γύρισε στην Γαλατία, κατέστειλε μια τοπική εξέγερση και πέρασε πάλι στην Γερμανία.
Τότε όμως ξέσπασε η μεγάλη επανάσταση των
Γαλατών υπό τον Βερκιγγετόριγα. Ο Καίσαρ, αφού κινδύνεψε όσο ποτέ άλλοτε,
πολιόρκησε τον Βερκιγγετόριγα στην Αλεσία και κατασκεύασε δύο ομόκεντρα
χωμάτινα τείχη γύρω από την πόλη τοποθετώντας τις λεγεώνες του ενδιάμεσα, για
ν’ αποκρούει τις επιθέσεις τόσο των πολιορκημένων όσο και των ενισχύσεων που
έρχονταν.
Τελικά οι ενισχύσεις των Γαλατών αποχώρησαν και η Αλεσία παραδόθηκε καθώς και ο Βερκιγγετόριξ που στάλθηκε σιδηροδέσμιος στη Ρώμη όπου αργότερα κόσμησε τον θρίαμβο του Καίσαρα και θανατώθηκε. Η Γαλατία υποτάχθηκε οριστικά στους Ρωμαίους. Ο Κικέρων παλινώδησε για μιαν ακόμη φορά και ύμνησε τις νίκες του Καίσαρα.
Τελικά οι ενισχύσεις των Γαλατών αποχώρησαν και η Αλεσία παραδόθηκε καθώς και ο Βερκιγγετόριξ που στάλθηκε σιδηροδέσμιος στη Ρώμη όπου αργότερα κόσμησε τον θρίαμβο του Καίσαρα και θανατώθηκε. Η Γαλατία υποτάχθηκε οριστικά στους Ρωμαίους. Ο Κικέρων παλινώδησε για μιαν ακόμη φορά και ύμνησε τις νίκες του Καίσαρα.
Το 54 η Ιουλία, κόρη του
Καίσαρα και σύζυγος του Πομπήιου, πέθανε στη γέννα καθώς και το βρέφος. Την
ίδια χρονιά, μετά τη λήξη της υπατικής θητείας Πομπήιου και Κράσσου, ο
τελευταίος έφυγε στη Συρία, όπως είχε συμφωνηθεί.
Σκοτώθηκε τον άλλο χρόνο πολεμώντας εναντίον των Πάρθων και το κεφάλι του έπαιξε τον ρόλο του Πενθέα σε μια παράσταση των «Βακχών» στην παρθική αυλή. Οι δεσμοί που συνέδεαν Καίσαρα και Πομπήιο είχαν σπάσει.
Σκοτώθηκε τον άλλο χρόνο πολεμώντας εναντίον των Πάρθων και το κεφάλι του έπαιξε τον ρόλο του Πενθέα σε μια παράσταση των «Βακχών» στην παρθική αυλή. Οι δεσμοί που συνέδεαν Καίσαρα και Πομπήιο είχαν σπάσει.
Ο Πομπήιος αρνήθηκε
προτάσεις του Καίσαρα για νέες επιγαμίες, κράτησε τις λεγεώνες του στην Ιταλία
αντί να τις οδηγήσει στην Ισπανία όπως είχε συμφωνηθεί, και επανήλθε φανερά
στην συντηρητική παράταξη.
Η Ρώμη εν τω μεταξύ είχε
καταντήσει πεδίο βίας και διαφθοράς. Όλες οι τάξεις και όλες οι παρατάξεις
παρανομούσαν. Η οχλοκρατία βασίλευε. «Ο Τίβερις γέμισε από πτώματα πολιτών» έγραψε
ο Κικέρων.
Ο Κλαύδιος Πούλχερ δολοφονήθηκε από την αντίπαλη συμμορία του πομπηιανού Τίτου Άννιου Μίλωνα που είχε διατελέσει δήμαρχος το 57, και οι φτωχοί Ρωμαίοι του έκαναν λαμπρή κηδεία βάζοντας φωτιά στον Οίκο της Συγκλήτου.
Ο Κλαύδιος Πούλχερ δολοφονήθηκε από την αντίπαλη συμμορία του πομπηιανού Τίτου Άννιου Μίλωνα που είχε διατελέσει δήμαρχος το 57, και οι φτωχοί Ρωμαίοι του έκαναν λαμπρή κηδεία βάζοντας φωτιά στον Οίκο της Συγκλήτου.
Ο Πομπήιος αποκατέστησε την
τάξη και η Σύγκλητος, κατά συμβουλή του Κάτωνα, τον ανακήρυξε «ύπατον μόνον»,
χωρίς δεύτερο ύπατο δηλαδή, για να προλάβει τη δικτατορία του. Το δικαίωμα που
είχε παραχωρηθεί στον Καίσαρα να υποβάλει υποψηφιότητα για το αξίωμα του υπάτου
ενώ απουσίαζε (in absentia), ανακλήθηκε.
Προτάθηκε η αντικατάστασή του από τη διοίκηση της Γαλατίας και μόνο το βέτο των δημάρχων την απέτρεψε. Μία λεγεώνα που έθεσε στη διάθεση της Συγκλήτου για ν’ αποσταλεί κατά των Πάρθων, κρατήθηκε στην Ιταλία.
Προτάθηκε η αντικατάστασή του από τη διοίκηση της Γαλατίας και μόνο το βέτο των δημάρχων την απέτρεψε. Μία λεγεώνα που έθεσε στη διάθεση της Συγκλήτου για ν’ αποσταλεί κατά των Πάρθων, κρατήθηκε στην Ιταλία.
Ύστερα η Σύγκλητος διακήρυξε
ότι αν ο Καίσαρ δεν παραιτούνταν από τη διοίκηση της Γαλατίας μέχρι την 1η
Ιουλίου του 49, θα θεωρούνταν εχθρός του κράτους. Ο Καίσαρ έκανε αντιπροτάσεις,
προσθέτοντας όμως ότι αν απορρίπτονταν θα το θεωρούσε κήρυξη πολέμου. Τελικά,
αν και μάλλον απρόθυμα, η Σύγκλητος διέταξε τον Πομπήιο «να φροντίσει να μη
συμβεί κακό στο κράτος» έκφραση που σήμαινε δικτατορία και στρατιωτικό νόμο.
Εκτός νόμου πλέον ο
Καίσαρ, με τη Σύγκλητο και τον Πομπήιο εναντίον του, ήξερε ότι δεν είχε άλλη
επιλογή από το να προχωρήσει. Οι δυνάμεις του ήταν μικρότερες μεν αλλά
εμπειροπόλεμες, πειθαρχημένες και απόλυτα αφοσιωμένες. Στις 10 Ιανουαρίου του
49 πέρασε ένα μικρό ποταμό κοντά στο Ρίμινι, τον Ρουβίκωνα, λέγοντας την φράση
«jacta alea est» (ο κύβος ερρίφθη).
Οι πόλεις της Ιταλίας τον
δέχτηκαν με ενθουσιασμό και οι δυνάμεις του ενισχύθηκαν. Απαγόρευσε λεηλασίες
και αντεκδικήσεις, έστειλε τους αιχμάλωτους πομπηιανούς αξιωματικούς στη Ρώμη
και συμβιβαστικές προτάσεις προς όλους.
Ο Πομπήιος τις απέρριψε και δήλωσε ότι θα θεωρούσε εχθρό του όποιον συγκλητικό δεν προσερχόταν στο στρατόπεδό του, ενώ ο Καίσαρ είχε πει ότι όποιος ήταν ουδέτερος ήταν φίλος του. Οι περισσότεροι συγκλητικοί έμειναν στη Ρώμη.
Ο Πομπήιος όμως, που δεν είχε εμπιστοσύνη στο ετοιμοπόλεμο του στρατού του, έφυγε από τη Ρώμη στο Μπρίντιζι και πέρασε την Αδριατική. Σκόπευε να εξασκήσει τους στρατιώτες του και να διακόψει την τροφοδοσία της Ρώμης με τον ισχυρό στόλο του.
Ο Πομπήιος τις απέρριψε και δήλωσε ότι θα θεωρούσε εχθρό του όποιον συγκλητικό δεν προσερχόταν στο στρατόπεδό του, ενώ ο Καίσαρ είχε πει ότι όποιος ήταν ουδέτερος ήταν φίλος του. Οι περισσότεροι συγκλητικοί έμειναν στη Ρώμη.
Ο Πομπήιος όμως, που δεν είχε εμπιστοσύνη στο ετοιμοπόλεμο του στρατού του, έφυγε από τη Ρώμη στο Μπρίντιζι και πέρασε την Αδριατική. Σκόπευε να εξασκήσει τους στρατιώτες του και να διακόψει την τροφοδοσία της Ρώμης με τον ισχυρό στόλο του.
Ο Καίσαρ μπήκε στη Ρώμη
στις 16 Μαρτίου του 49 ενώ ο στρατός του είχε μείνει εκτός πόλεως. Δεν υπήρξε
αντίσταση αλλά η Σύγκλητος αρνήθηκε να τον ονομάσει δικτάτορα, να στείλει
αντιπροσωπεία στον Πομπήιο για ειρήνευση και να του επιτρέψει τη διαχείριση του
δημοσίου χρήματος.
Ο Καίσαρ είπε στους εχθρούς του στη Ρώμη ότι τους ήταν εύκολο να μιλούν, δύσκολο όμως να ενεργούν και ετοιμάστηκε να αντιμετωπίσει τις τρεις στρατιές που οι πομπηιανοί είχαν οργανώσει στην Ελλάδα, την Αφρική και την Ισπανία.
Ο Καίσαρ είπε στους εχθρούς του στη Ρώμη ότι τους ήταν εύκολο να μιλούν, δύσκολο όμως να ενεργούν και ετοιμάστηκε να αντιμετωπίσει τις τρεις στρατιές που οι πομπηιανοί είχαν οργανώσει στην Ελλάδα, την Αφρική και την Ισπανία.
Για να λύσει το επισιτιστικό
πρόβλημα της Ρώμης κατέλαβε τη σιτοπαραγωγό Σικελία στην οποία βρισκόταν ο
Κάτων. Αυτός έφυγε στην Αφρική όπου νίκησε τον στρατηγό του Καίσαρα που τον
καταδίωξε.
Ο ίδιος ο Καίσαρ πήγε στην Ισπανία για τον ίδιο λόγο και για να προλάβει επίθεση από τους πομπηιανούς της Ιβηρικής. Τους νίκησε και επιβλήθηκε σε όλη την χερσόνησο. Γυρίζοντας στην Ιταλία νίκησε ένα στρατό του Πομπήιου και αναδιοργάνωσε τη διοίκηση της Γαλατίας.
Ο ίδιος ο Καίσαρ πήγε στην Ισπανία για τον ίδιο λόγο και για να προλάβει επίθεση από τους πομπηιανούς της Ιβηρικής. Τους νίκησε και επιβλήθηκε σε όλη την χερσόνησο. Γυρίζοντας στην Ιταλία νίκησε ένα στρατό του Πομπήιου και αναδιοργάνωσε τη διοίκηση της Γαλατίας.
Η Σύγκλητος τον ονόμασε τώρα δικτάτορα αλλά αυτός παραιτήθηκε και αρκέστηκε να εκλεγεί ύπατος για το 48. Ανακάλεσε όλους τους εξόριστους εκτός από τον Τίτο Μίλωνα που είχε καταδικαστεί για τον φόνο του Κλαύδιου Πούλχερ και προχώρησε σε οικονομικές ρυθμίσεις που ικανοποίησαν τους πάντες πλην των ακραίων της λαϊκής παράταξης, που προσδοκούσαν διαγραφή των χρεών και αναδασμό της γης.
Στα τέλη του 49 πέρασε
την Αδριατική με 60.000 στρατό. Ο στόλος που είχε μπορούσε να μεταφέρει μόνο
20.000 άντρες γι’ αυτό έγιναν τρεις διαδρομές. Αφού μετέφεραν τον Καίσαρα και
τις πρώτες 20.000 των ανδρών, τα πλοία του ναυάγησαν επιστρέφοντας στην Ιταλία.
Θέλοντας να μάθει γιατί καθυστερούσε το υπόλοιπο στράτευμα, ο Καίσαρ επιβιβάστηκε στις εκβολές του Αώου σ’ ένα μικρό πλοίο για να διαπλεύσει πάλι την Αδριατική. Ήταν χειμώνας, η θάλασσα τρικυμισμένη και το πλήρωμα απελπισμένο. Ο Καίσαρ είπε στον πλοίαρχο να μη φοβάται. «Καίσαρα φέρεις και την Καίσαρος Τύχην».
Θέλοντας να μάθει γιατί καθυστερούσε το υπόλοιπο στράτευμα, ο Καίσαρ επιβιβάστηκε στις εκβολές του Αώου σ’ ένα μικρό πλοίο για να διαπλεύσει πάλι την Αδριατική. Ήταν χειμώνας, η θάλασσα τρικυμισμένη και το πλήρωμα απελπισμένο. Ο Καίσαρ είπε στον πλοίαρχο να μη φοβάται. «Καίσαρα φέρεις και την Καίσαρος Τύχην».
Τελικά υποχρεώθηκε να
επιστρέψει στο στρατόπεδο της Απολλωνίας, αλλά ο Μάρκος Αντώνιος συγκέντρωσε
νέο στόλο και πέρασε και τον υπόλοιπο στρατό. Ο Πομπήιος, ενώ κατείχε το ισχυρό
Δυρράχιο με 40.000 στρατού καλά εφοδιασμένου, έκανε το σφάλμα να μη επιτεθεί
στο πρώτο και εξουθενωμένο τμήμα του Καίσαρα. Τώρα αυτός έστειλε αντιπροσώπους
και πρότεινε να παραιτηθούν κ’ οι δύο από τις διοικήσεις τους.
Ο Πομπήιος δεν απάντησε.
Ο Καίσαρ επετέθη αλλά αποκρούστηκε. Ο Πομπήιος δεν τον καταδίωξε και ο Καίσαρ
είπε ότι ο αντίπαλός του δεν ξέρει να χρησιμοποιεί τις νίκες του. Ύστερα
οπισθοχώρησε στη Θεσσαλία κι ανασυγκρότησε τον στρατό του. Ο Πομπήιος δεν
άκουσε τη συμβουλή να επιστρέψει στην ανυπεράσπιστη Ιταλία και οι πατρίκιοι
αξιωματικοί τον παρέσυραν να δώσει αποφασιστικό χτύπημα.
Η σύγκρουση έγινε στις 9 Αυγούστου του 48 στα Φάρσαλα. Ο Πομπήιος είχε 45.000 πεζούς και 7.000 ιππείς, ο Καίσαρ 22.000 πεζούς και χίλιους ιππείς. Ο Πλούταρχος λέει ότι Ρωμαίοι και Έλληνες που παρακολουθούσαν από μακριά τη μάχη, σκέπτονταν ότι κοντά ήταν η συμφορά που η αρχομανία και η πλεονεξία έφερνε.
Αδελφοί εναντίον αδελφών, το άνθος και δύναμη της πόλης εναντίον του εαυτού της. Ο Καίσαρ διέταξε να μη θανατωθούν όσοι αντίπαλοι παραδίνονταν. Ειδική εντολή δόθηκε για τον Βρούτο: να μην σκοτωθεί σε καμιά περίπτωση και εάν μεν παραδοθεί, καλώς, ειδάλλως να τον αφήσουν να φύγει απείραχτος.
Η υπέρτερη ηγεσία, η
καλύτερη εκπαίδευση και το ανώτερο ηθικό του στρατού του Καίσαρα επικράτησαν.
Δεκαπέντε χιλιάδες πομπηιανοί σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν και 20.000 χιλιάδες
αιχμαλωτίστηκαν. Ο Καίσαρ έχασε μόνο τριάντα εκατόνταρχους και διακόσιους στρατιώτες
!
Ο Πομπήιος έφυγε στη
Λάρισα κι από εκεί στη Μυτιλήνη, όπου του ζητήθηκε να παραμείνει. Οι
Μυτιληναίοι του ζήτησαν να παραμείνει στο νησί αλλά ο Πομπήιος τους συνέστησε
να υποταχθούν στον Καίσαρα γιατί ήταν επιεικής και ενάρετος.
Έφυγε μετά στην Αλεξάνδρεια. Ο Βρούτος έφυγε επίσης στη Λάρισα κι από εκεί έγραψε στον Καίσαρα. Χάρηκε αυτός που ο Βρούτος είχε σωθεί και τον συγχώρησε. Για χάρη του Βρούτου συγχώρησε και τον Κάσσιο.
Έφυγε μετά στην Αλεξάνδρεια. Ο Βρούτος έφυγε επίσης στη Λάρισα κι από εκεί έγραψε στον Καίσαρα. Χάρηκε αυτός που ο Βρούτος είχε σωθεί και τον συγχώρησε. Για χάρη του Βρούτου συγχώρησε και τον Κάσσιο.
Ο Καίσαρ απεδείχθη όντως
επιεικής προς τους Έλληνες, που είχαν υποστηρίξει τον Πομπήιο. Μοίρασε τα
αποθέματα σίτου του Πομπήιου στον πληθυσμό και είπε στους Αθηναίους όταν του
ζήτησαν συγγνώμη: Πόσες φορές θα σας σώζει από την αυτοκαταστροφή η δόξα των
προγόνων σας;
Ο Πομπήιος έφτασε στην
Αλεξάνδρεια όπου βασίλευε ο νεαρός Πτολεμαίος ΙΓ΄. Εκεί ο υπουργός του βασιλιά
ευνούχος Ποθεινός τον δολοφόνησε, υπολογίζοντας στην ευγνωμοσύνη του Καίσαρα ο
οποίος έφτασε σε λίγο.
Ακλούθησαν τα γεγονότα με την Κλεπάτρα, η επιστροφή του ως θριαμβευτή στην Ρώμη, οι ολοένα και περισσότερες δικτατορικές του εξουσίες εκεί, τα σχέδια του για νέες εκστρατείες και τέλος η συνομωσία των Βρούτου, Κάσσιου και άλλων αριστοκρατών εναντίον του, και η δολοφονία του.
Ακλούθησαν τα γεγονότα με την Κλεπάτρα, η επιστροφή του ως θριαμβευτή στην Ρώμη, οι ολοένα και περισσότερες δικτατορικές του εξουσίες εκεί, τα σχέδια του για νέες εκστρατείες και τέλος η συνομωσία των Βρούτου, Κάσσιου και άλλων αριστοκρατών εναντίον του, και η δολοφονία του.
Ο λαός της Ρώμης
εξεγέρθηκε κατά των δολοφόνων, αλλά ο Αντώνιος, κύριος πλέον της κατάστασης,
φάνηκε συγκρατημένος, δέχθηκε την πρόταση του Κικέρωνα για χορήγηση γενικής
αμνηστίας και συμφώνησε να δοθούν στον Βρούτο και στον Κάσσιο διοικήσεις
επαρχιών.
Η Σύγκλητος συγκατατέθηκε σε όλα αλλά κάλεσε επιπροσθέτως τον Οκταβιανό (Γάιος Οκτάβιος, ο μετέπειτα Αύγουστος) μικρανεψιό, θετό γιο και κληρονόμο του Καίσαρα σύμφωνα με τη διαθήκη του.
Η Σύγκλητος συγκατατέθηκε σε όλα αλλά κάλεσε επιπροσθέτως τον Οκταβιανό (Γάιος Οκτάβιος, ο μετέπειτα Αύγουστος) μικρανεψιό, θετό γιο και κληρονόμο του Καίσαρα σύμφωνα με τη διαθήκη του.
Ο Αντώνιος, ο Οκταβιανός
και ο Λέπιδος συγκρότησαν τη Δεύτερη Τριανδρία, η οποία συγκρούστηκε με τους
δολοφόνους του Καίσαρα, που είχαν εν τω μεταξύ ισχυροποιηθεί στην Ανατολή.
Στους Φιλίππους (42 π.Χ.) Βρούτος και Κάσσιος νικήθηκαν και αυτοκτόνησαν, με τα
ίδια εκείνα ξίφη με τα οποία είχαν σκοτώσει τον Καίσαρα.
Ακολούθησε διανομή του
κράτους. Ο Αντώνιος πήρε την Αίγυπτο, ταύτισε την τύχη του μ’ αυτήν της
Κλεοπάτρας, και τελικά ήρθε σε ρήξη με τον Οκταβιανό. Στη ναυμαχία του Ακτίου ο
Αντώνιος και η Κλεοπάτρα νικήθηκαν (31 π.Χ.) και αυτοκτόνησαν τον επόμενο
χρόνο, και ο Οκταβιανός έγινε μονοκράτορας.
Την δημαγωγική,
λαϊκιστική, εθνικιστική ρητορεία και καθώς και στην χρήση της στρατιωτικής
δύναμης για άνοδο στην εξουσία του
Καίσαρα, δεν αντέγραψε μόνο ο ανιψιός του, ο Αύγουστος, με την στρατιωτική
εισβολή του στην Ρώμη και την δημιουργία της Β’ Τριανδρίας, καθώς και άλλα
άτομα ανά τους αιώνες.
Τέτοια ήταν στην σύγχρονη εποχή, ο Λένιν (που κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία στην Ρωσία και την τότε πρωτεύουσα της Πετρούπολη, όπως ο Καίσαρας έκανε με την Ρώμη), ο Μουσολίνι (με την απειλή βίαιης πορείας και εισβολής στην Ρώμη πριν πάρει την εξουσία), ο Φράνκο και πολλοί άλλοι. Μην ξεχνάμε επιπλέον ότι πολλοί ήταν αυτοί που μιμήθηκαν και υιοθέτησαν τον όνομα του Καίσαρα (οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες, οι Τσάροι, και οι Κάιζερ).
Τέτοια ήταν στην σύγχρονη εποχή, ο Λένιν (που κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία στην Ρωσία και την τότε πρωτεύουσα της Πετρούπολη, όπως ο Καίσαρας έκανε με την Ρώμη), ο Μουσολίνι (με την απειλή βίαιης πορείας και εισβολής στην Ρώμη πριν πάρει την εξουσία), ο Φράνκο και πολλοί άλλοι. Μην ξεχνάμε επιπλέον ότι πολλοί ήταν αυτοί που μιμήθηκαν και υιοθέτησαν τον όνομα του Καίσαρα (οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες, οι Τσάροι, και οι Κάιζερ).
Επίσης υπάρχουν αρκετές
ομοιότητες με την σύγχρονη Ιταλική πολιτική σκηνή. Όπως τότε η Τριανδρία των
λαϊκιστών δημαγωγών (Κράσσος Καίσαρ, Πομπήιος) μαχόταν κατά της όντως διεφθαρμένης
συγκλήτου, έτσι και τώρα μία «νέα (άτυπη) Τριανδρία» λαϊκιστών δημαγωγών
(Γκρίλλο, Σαλβίνι, Μπερλουσκόνι) μάχεται κατά του Ρεντσι και των άλλων (όντως)
διεφθαρμένων κομμάτων της Ιταλίας.
Επίσης, όπως τότε,
πραγματοποιήθηκε βαρβαρική εισβολή (Γαλάτων-Ελβετών) στα υπό ρωμαϊκή προστασία
γαλατικά εδάφη (και λόγω της πίεσης τότε των γερμανών βαρβάρων), κάτι που είχε
σαν αποτέλεσμα την επίκληση του εξωτερικού κίνδυνου, των εθνικιστικών
συνθημάτων και των εσωτερικών έχθρων (κοινωνικές εξεγέρσεις και μάχες
συμμοριών-οπαδών της Συγκλήτου και της Τριανδρίας στην Ρώμη.
Παράλληλα οι πολιτικές ραδιουργίες και αυταρχισμός από την σύγκλητο-όπως και η εν δυνάμει δικτατορία του Πομπηίου-μόνος χωρίς συνύπατο, με έκτακτες εξουσίες για την πάταξη των ταραχών, μετά το άκουσμα της ήττας στις Κάρρες και τον θάνατο του Κράσσου-στις μέρες βλέπουμε και τον πολιτικό θάνατο του νέου «Κράσσου» της Ιταλίας, του Μπερλουσκόνι), σε συνδυασμό με την διαφθορά όλων των τότε πολιτικών (και των Καίσαρα Πομπηίου και Κράσσου συμπεριλαμβανομένων), συνέβαλαν στην δικαιολόγηση χορήγησης εκτάκτων εξουσιών στα μέλη της Τριανδρίας για την αντιμετώπιση και «εξομάλυνση» της κατάστασης.
Επιπλέον βοήθησαν στην δημιουργία της δύναμης εκείνης με την οποία επικράτησε ο Καίσαρας στον πόλεμο, ρίχνοντας την αριστοκρατική «Ρωμαικη Δημοκρατία» (SPQR) και επιβάλλοντας την δικτατορία του, ανοίγοντας τον δρόμο για την οριστική πτώση της SPQR από τον Αύγουστο.
Παράλληλα οι πολιτικές ραδιουργίες και αυταρχισμός από την σύγκλητο-όπως και η εν δυνάμει δικτατορία του Πομπηίου-μόνος χωρίς συνύπατο, με έκτακτες εξουσίες για την πάταξη των ταραχών, μετά το άκουσμα της ήττας στις Κάρρες και τον θάνατο του Κράσσου-στις μέρες βλέπουμε και τον πολιτικό θάνατο του νέου «Κράσσου» της Ιταλίας, του Μπερλουσκόνι), σε συνδυασμό με την διαφθορά όλων των τότε πολιτικών (και των Καίσαρα Πομπηίου και Κράσσου συμπεριλαμβανομένων), συνέβαλαν στην δικαιολόγηση χορήγησης εκτάκτων εξουσιών στα μέλη της Τριανδρίας για την αντιμετώπιση και «εξομάλυνση» της κατάστασης.
Επιπλέον βοήθησαν στην δημιουργία της δύναμης εκείνης με την οποία επικράτησε ο Καίσαρας στον πόλεμο, ρίχνοντας την αριστοκρατική «Ρωμαικη Δημοκρατία» (SPQR) και επιβάλλοντας την δικτατορία του, ανοίγοντας τον δρόμο για την οριστική πτώση της SPQR από τον Αύγουστο.
Και στην εποχή μας
μαίνεται η εισβολή των λαθρομεταναστών, των τρομοκρατών (λόγω και της πίεσης των γερμανών) και
γίνεται στην Ιταλία (αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης) επίκληση
εθνικιστικών-πατριωτικών συνθημάτων (π.χ. έξοδος από ευρώ-ΕΕ) και των εσωτερικών
έχθρων (όπως και οι κοινωνικές εξεγέρσεις και οι μάχες των
νεοφασιστών-ακροαριστερών στην Ρώμη και όλη την Ιταλία-και οι πολιτικές
ραδιουργίες και ο αυταρχισμός των πολιτικών της χώρας) με την διαφθορά όλων των
πολιτικών (Ρέντσι, Γκρίλλο, Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι συμπεριλαμβανομένων), κάτι
που σημαίνει για τούς Γκρίλλο, Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι, ότι θα πρέπει να τους
γίνει χορήγηση εκτάκτων εξουσιών (με το που πάρουν την εξουσία) για την
αντιμετώπιση και «εξομάλυνση» της κατάστασης.
Θα δούμε άραγε για άλλη
μία φορά στις μέρες μας την πτώση της Ιταλικής δημοκρατίας, όπως έγινε με την
SPQR από τους Καίσαρα και Αύγουστο;
Άγνωστο αλλά οι υποψήφιοι νεκροθάφτες της είναι πολλοί τόσο στο εσωτερικό (Γκρίλλο, Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι), όσο και στο εξωτερικό (ΕΕ-Γερμανία Μέρκελ-Σόιμπλε), και εάν συνεχιστεί αυτή η πολιτική στάση από πλευράς ΕΕ, μπορεί να μην αργήσουμε να δούμε την εμφάνιση «νέων Καισάρων» ή «Τριανδριών» σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες θα μας οδηγήσουν να δούμε «live» αυτή την φορά την πτώση της γερμανοκρατούμενης πανευρωπαϊκά και διεφθαρμένης ΕΕ-SPQR και την οριστική καταστροφή της νέας Ευρωπαϊκής Συγκλήτου (ή αλλιώς του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου).
Άγνωστο αλλά οι υποψήφιοι νεκροθάφτες της είναι πολλοί τόσο στο εσωτερικό (Γκρίλλο, Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι), όσο και στο εξωτερικό (ΕΕ-Γερμανία Μέρκελ-Σόιμπλε), και εάν συνεχιστεί αυτή η πολιτική στάση από πλευράς ΕΕ, μπορεί να μην αργήσουμε να δούμε την εμφάνιση «νέων Καισάρων» ή «Τριανδριών» σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες θα μας οδηγήσουν να δούμε «live» αυτή την φορά την πτώση της γερμανοκρατούμενης πανευρωπαϊκά και διεφθαρμένης ΕΕ-SPQR και την οριστική καταστροφή της νέας Ευρωπαϊκής Συγκλήτου (ή αλλιώς του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου