Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ-ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΙΚΩΝ ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ-ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΙΚΩΝ ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

Το κομμουνιστικό πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 1917 καθοδηγούμενο από το Εργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Μπολσεβίκων (και τα χρήματα των Γερμανών) εδραίωσε στην επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το πρώτο κομμουνιστικό κράτος στον κόσμο. 

Η Ρωσία μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου προσπάθησε με την βία να συνενώσει τα κράτη που κάποτε αποτελούσαν τη Ρωσική Αυτοκρατορία, βέβαια στα πλαίσια του σοσιαλιστικού συστήματος με λαϊκή εξουσία.

 Έτσι ο Λένιν πρότεινε την δημιουργία της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στη οποία θα εντάσσονταν: η Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία, η Ουκρανική ΣΣΔ, η Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από την Γεωργία, την Αρμενία, και το Αζερμπαϊτζάν). 

Στις παραπάνω Δημοκρατίες οι εργάτες και το κόμμα τους το Μπολσεβίκικο (κομμουνιστικό) είχαν ήδη καταλάβει την εξουσία. Τον Δεκέμβριο του 1922, μετά από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών αποτελούσε πλέον ιστορικό γεγονός.

Στον οικονομικό τομέα ο Λένιν αναγκάστηκε να εφαρμόσει αρχικά τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ), που προέβλεπε τη μη συμμετοχή του κράτους στην οικονομία και τη δημιουργία μια τάξης ευπόρων προερχομένων από τις τάξεις του Προλεταριάτου. 

Κύριος ιδεολόγος του οικονομικού αυτού σχεδίου ήταν ο Νικολάϊ Μπουχάριν. Η ΝΕΠ είχε ως αποτέλεσμα το 1927 η ΕΣΣΔ να έχει υψηλούς δείκτες χρήσης και κατανάλωσης αγαθών. Μετά τον θάνατο του Λένιν στις 21 Ιανουαρίου 1924 την ηγεσία της ΕΣΣΔ αναλαμβάνει την εξουσία στην χώρα με δολοπλοκίες, ο Ιωσήφ Στάλιν το 1927.

Η ανελέητη, βίαιη και καταπιεστική πολιτική του Στάλιν οδήγησε σε δεκάδες εκατομμύρια θανάτους, είτε με εκτελέσεις και βασανιστήρια ή με την εξορία στα γκουλάγκ. Η Νέα Οικονομική Πολιτική εγκαταλείφθηκε και εφαρμόστηκε η κρατικοποίηση όλων των μέσων παραγωγής.

Το 1928 για πρώτη φορά καταρτίστηκε Πενταετές πρόγραμμα, που προέβλεπε την Κολλεκτιβοποίηση της αγροτικής γης, δηλαδή να ανήκει σε συνεταιρισμούς και σε όλους τους αγρότες και την κατάργηση της ιδιωτικής παραγωγής των κουλάκων και τσιφλικάδων. 

Από την άλλη εντατικοποιήθηκε και η εκβιομηχάνιση της ΕΣΣΔ. Την δεκαετία του '30 θεωρείται ως η περίοδος κατά την οποία αναδείχθηκε σε ηγεμονική τάξη, η νέα κομματική/κρατική γραφειοκρατία.

Το 1936 ο Στάλιν ξεκίνησε μαζικές εκκαθαρίσεις, κυρίως εσωκομματικών της αντιπάλων: παλιοί σύντροφοι του Λένιν, ιστορικά στελέχη από την εποχή της παρανομίας, στρατηγοί του Κόκκινου Στρατού και μέλη ξένων κομμουνιστικών κομμάτων, πολλές χιλιάδες μέλη του κόμματος χαρακτηρίστηκαν «εχθροί του λαού» και εκδιώχθηκαν, εξορίστηκαν στα Γκούλαγκ ή εκτελέσθηκαν.

Αποκορύφωμα των εκκαθαρίσεων ήταν οι Δίκες της Μόσχας (1936-1938), με τις οποίες οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα ως ελιτιστές και τροτσκιστές παλιοί επαναστάτες όπως οι Ζινόβιεφ, Κάμενεφ, Μπουχάριν, Ρίκοφ και ο Ούγγρος Μπέλα Κουν.

Το 1937 εκτελέσθηκε και ο θρυλικός στρατηγός Τουχατσέφσκι. Από τα έξι (πλην Στάλιν) μέλη του Π.Γ. των Μπολσεβίκων που έκανε την επανάσταση το 1917, οι τέσσερις εκτελέσθηκαν, ο πέμπτος ήταν σε εξορία (Τρότσκι) και ο έκτος (Λένιν) είχε πεθάνει νωρίτερα. 

Επίσης από τους 1.966 συνέδρους του 17ου συνεδρίου του ΚΚΣΕ (1934, το τελευταίο πριν τις εκκαθαρίσεις), οι 1.108 συνελήφθησαν - οι περισσότεροι εκτελέσθηκαν ή πέθαναν σε γκούλαγκ.

Στις 23 Αυγούστου του 1939 η ΕΣΣΔ και η Ναζιστική Γερμανία υπέγραψαν στη Μόσχα το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ. Το Σύμφωνο αυτό προέβλεπε τη μη επίθεση μεταξύ των δυο κρατών.

Πρόθεση του Στάλιν δεν ήταν τόσο μία οριστική συμφωνία με τη Ναζιστική Γερμανία, αλλά η κατάληψη νέων χωρών και η επέκταση των εδαφών της χώρας του, όσο και για να κερδίσει χρόνο προετοιμασίας για τον πόλεμο που έβλεπε να πλησιάζει, ιδιαίτερα αφού οι περισσότεροι έμπειροι αξιωματικοί είχαν εκτελεσθεί (χάρις στις εντολές του ίδιου του Στάλιν) κατά τις εκκαθαρίσεις.

Εκτός από αυτό το συγκεκριμένο σύμφωνο περιελάμβανε και ένα Συμπληρωματικό Μυστικό Πρωτόκολλο, το οποίο προέβλεπε ότι σε περίπτωση αλλαγής των συνόρων στην περιοχή τότε τα Βαλτικά κράτη, ένα κομμάτι της Ρουμανίας και ένα μέρος την Πολωνίας θα ενταχθούν στην ΕΣΣΔ.

 Μια βδομάδα αργότερα η Γερμανία επιτέθηκε στην Πολωνία. Τα σύνορα άλλαξαν. Η Ανατολική Πολωνία μαζί με την πόλη Λβοβ, μετά την πτώση της Βαρσοβίας σε γερμανικά χέρια, εντάχθηκε στην Ουκρανική ΣΣΔ.

Η Βεσσαραβία έγινε η Σοβιετική Δημοκρατία της Μολδαβίας, με προσάρτηση από τη Ρουμανία (η τελευταία ήταν σύμμαχος της Γερμανίας και «εθελοντικά», μετά από απειλές για στρατιωτική εισβολή,  παρέδωσε τα εδάφη αυτά). Επίσης οι Εσθονία, Λεττονία και Λιθουανία έγιναν και αυτές (με την απειλή της στρατιωτικής βίας) Σοβιετικές Δημοκρατίες. Το ίδιο έτος η ΕΣΣΔ πολεμούσε με τη Φινλανδία να καταλάβει νέα εδάφη γύρω από το Λένινγκραντ.

Κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Σοβιετική Ένωση δέχθηκε επίθεση από την Ναζιστική Γερμανία. Πάνω από 25.000.000 πολίτες και στρατιώτες πέθαναν, ενώ πολλοί ακόμη έμειναν ανάπηροι. 

Όλες σχεδόν οι υποδομές στο τμήμα της χώρας που δέχτηκε επίθεση καταστράφηκαν. Ο πόλεμος έληξε τελικά με σοβιετική νίκη το Μάιο του 1945.

Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, σε πρώτη φάση, η Σοβιετική Ένωση επανοικοδόμησε αρχικά και επέκτεινε έπειτα την οικονομία της, διατηρώντας αυστηρά συγκεντρωτικό έλεγχο.

Η Σοβιετική Ένωση με πρόσχημα την μεταπολεμική ανοικοδόμηση στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, τις μετέτρεψε σε σοβιετικά δορυφορικά κράτη, ίδρυσε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας το 1955 και αργότερα την Comecon. 

Παράλληλα παρείχε ενίσχυση στους τελικά νικηφόρους κομμουνιστές στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, και είδε την επιρροή της ν’ αυξάνεται παγκοσμίως. Εν τω μεταξύ, η αυξανόμενη ένταση του Ψυχρού Πολέμου μετέτρεψε τους συμμάχους της εν καιρώ πολέμου, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε εχθρούς.

Ο Στάλιν πέθανε στις 5 Μαρτίου 1953. Εν τη απουσία ενός αποδεκτού διαδόχου, τα υψηλότερα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος επέλεξαν να κυβερνήσουν τη Σοβιετική Ένωση από κοινού.

 Ο Νικίτα Χρουστσόφ που είχε κερδίσει επιρροή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '50, κατήγγειλε τις σταλινικές μεθόδους (Αποσταλινοποίηση). Συγχρόνως, η σοβιετική στρατιωτική δύναμη χρησιμοποιήθηκε για να καταστείλει τις εθνικιστικές εξεγέρσεις στην Ουγγαρία και την Πολωνία το 1956.

Εντούτοις, οι μεταρρυθμίσεις του Χρουστσόφ στη γεωργία και τη διοίκηση ήταν γενικά μη παραγωγικές, και η εξωτερική πολιτική έναντι της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών συνάντησε δυσκολίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που οδήγησαν στη σινο-σοβιετική διάσταση. Ο Χρουστσόφ απομακρύνθηκε από την ηγεσία το 1964.

Μια ακόμη περίοδος συλλογικής ηγεσίας ακολούθησε, έως ότου καθιερώθηκε ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ως διαπρεπέστερος διάδοχος του Χρουστσόφ στη σοβιετική πολιτική ζωή. 

Ο Μπρέζνιεφ προήδρευσε σε μία περίοδο ύφεσης του Ψυχρού Πολέμου με τη δύση, ενισχύοντας συγχρόνως τη σοβιετική στρατιωτική δύναμη.

Καθ' όλη τη διάρκεια της νέας περιόδου, η Σοβιετική Ένωση διατήρησε την ισότητα με τις Ηνωμένες Πολιτείες στον τομέα της στρατιωτικής τεχνολογίας, αλλά αυτό εξουθένωσε την σοβιετική οικονομία.

Και σε αντίθεση με το επαναστατικό πνεύμα που συνόδευσε τη γέννηση της Σοβιετικής Ένωσης, η επικρατούσα διάθεση της σοβιετικής ηγεσίας κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπρέζνιεφ ως το θάνατο του το 1982 ήταν αποστροφή στις μεγάλες αλλαγές.

Μετά από κάποιο πειραματισμό με τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις στα μέσα της δεκαετίας του '60, η σοβιετική ηγεσία επανήλθε στα καθιερωμένα μέτρα της οικονομικής διαχείρισης.

Η βιομηχανία παρουσίασε αργά αλλά σταθερά κέρδη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70. Η γεωργική ανάπτυξη συνεχίστηκε, αλλά δεν μπορούσε να συμβαδίσει με την αυξανόμενη κατανάλωση και η ΕΣΣΔ έπρεπε να εισαγάγει τρόφιμα όπως το σιτάρι. 

Λόγω της χαμηλής επένδυσης στα καταναλωτικά αγαθά, η ΕΣΣΔ ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος ικανή μόνο να εξαγάγει τις πρώτες ύλες, ειδικότερα πετρέλαιο, το οποίο την κατέστησε τρωτή στις σφαιρικές μετατοπίσεις τιμών. 

Επιπλέον, η ανθρώπινη ευημερία στη Σοβιετική Ένωση έμεινε πίσω από το δυτικό επίπεδο, μετά από αρχικά σημάδια σύγκλισης στις δεκαετίες του '50 και του ’60.

Δύο εξελίξεις κυριάρχησαν τη δεκαετία που ακολούθησε: το όλο και περισσότερο προφανές θρυμμάτισμα των οικονομικών/πολιτικών δομών της Σοβιετικής Ένωσης, και οι προσπάθειες να γίνουν μεταρρυθμίσεις, ώστε να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία.

Μετά από τη γρήγορη διαδοχή του Γιούρι Αντρόπωφ και του Κονσταντίν Τσερνιένκο, το 1985 αναλαμβάνει την ηγεσία ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ εξαγγέλλοντας σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την ηγεσία (δες Περεστρόικα, Γκλάσνοστ). Η πολιτική Γκλάσνοστ απελευθέρωσε τη δημόσια πρόσβαση στις πληροφορίες μετά από πολλές δεκαετίες λογοκρισίας.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με την δαπανηρή χρηματοδότηση των κομμουνιστικών κομμάτων και εξεγέρσεων στο εξωτερικό, τον κοστοβόρο «πόλεμο των άστρων» με τις ΗΠΑ, την εξαντλητική επέμβαση της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν που την έφερε σε διαρκή απομόνωση, αλλά και την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζημιά στην χώρα εξαιτίας της έκρηξης στο Τσερνόμπιλ, η ΕΣΣΔ είχε φτάσει σε πάρα πολύ δύσκολη θέση.

Με την Σοβιετική Ένωση λοιπόν σε πάρα πολύ κακή κατάσταση σε κάθε τομέα και τα δορυφορικά κράτη της στην Ανατολική Ευρώπη να εγκαταλείπουν τον κομμουνισμό, ο Γκορμπατσώφ θέλησε να τελειώσει τον Ψυχρό Πόλεμο.

Το 1988, η Σοβιετική Ένωση εγκατέλειψε τον εννεαετή πόλεμό της με το Αφγανιστάν και άρχισε να αποσύρει τις δυνάμεις της από την χώρα. 

Προς το τέλος της δεκαετίας του '80, ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε να στείλει στρατιωτική υποστήριξη για να υπερασπίσει τα προηγούμενα δορυφορικά κράτη της ΕΣΣΔ, με συνέπεια τα κομμουνιστικά καθεστώτα σε εκείνα τα κράτη να χάσουν τη δύναμή τους και στο τέλος να καταρεύσσουν.

Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ακολούθησε η ενοποίηση μεταξύ της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας. Το 1989, η ρωσική συνομοσπονδία συγκάλεσε νέο συνέδριο λαϊκών αντιπροσώπων στο οποίο ο Μπορίς Γιέλτσιν εκλέχτηκε πρόεδρος και πέρασε νόμους που προσπάθησαν να εκτοπίσουν τη σοβιετική κυριαρχία.

Παράλληλα στην ΕΣΣΔ από το 1988 και μετά άρχισαν να καταγράφονται φυγόκεντρες τάσεις στις Βαλτικές Χώρες κατά κύριο λόγο και στον Καύκασο στην συνέχεια. 

Επρόκειτο για σοβαρότατες προκλήσεις που από μόνες τους όμως δεν είχαν τη δυνατότητα να προκαλέσουν την  πλήρη διάλυση του πολυεθνικού μορφώματος της τότε ΕΣΣΔ.

Η περίοδος νομικής αβεβαιότητας συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του 1990-1, καθώς οι σοβιετικές δημοκρατίες έγιναν σταδιακά ντε φάκτο ανεξάρτητες.

Ένα δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε με αντικείμενο τη διατήρηση της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της διατήρησης της ένωσης σε εννέα από τις δεκαπέντε δημοκρατίες. 

Το δημοψήφισμα έδωσε στον Γκορμπατσώφ μια δεύτερη ευκαιρία. Το καλοκαίρι του 1991, μια νέα συνθήκη σχεδιάστηκε και συμφωνήθηκε να συσταθεί μια χαλαρή ομοσπονδία οκτώ δημοκρατιών.

Η υπογραφή της συνθήκης, εντούτοις, διακόπηκε από το πραξικόπημα του Αυγούστου - ήταν μια απόπειρα να απομακρυνθεί ο Γκορμπατσώφ από εκείνα τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, τα οποία επιδίωκαν να καταργήσουν τις μεταρρυθμίσεις του και να επαναφέρουν τον κεντρικό έλεγχο επί των δημοκρατιών.

Το πραξικόπημα κατεστάλη, ο Γιέλτσιν θεωρήθηκε ήρωας, ενώ η εξουσία του Γκορμπατσώφ κατέρρευσε ολοκληρωτικά. 

Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν άμεσα την αποκατάσταση της πλήρους ανεξαρτησίας τους (ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990), ενώ οι άλλες 12 δημοκρατίες συνέχισαν τη συζήτηση περί μιας όλο και πιο χαλαρής ένωσης ομόσπονδων κρατών.

Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι Πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζα που κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και σύστησαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ).

Ενώ κάποιες αμφιβολίες παρέμειναν σχετικά με την αρχή των συμφωνιών Μπελοβέζα να διαλύσουν την Ένωση, στις 21 Δεκεμβρίου 1991, οι αντιπρόσωποι όλων των σοβιετικών δημοκρατιών εκτός από την Γεωργία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των δημοκρατιών που είχαν υπογράψει τις συμφωνίες Μπελοβέζα, υπέγραψαν το πρωτόκολλο της Άλμα-Άτα, το οποίο επιβεβαίωσε τη διάλυση της ΕΣΣΔ και επαναδιατύπωσε τη σύσταση της ΚΑΚ.

Η σύνοδος κορυφής της Άλμα-Άτα συμφώνησε επίσης διάφορα άλλα πρακτικά μέτρα, που ήταν απαραίτητο να ληφθούν, ως συνέπεια της διάλυσης της Ένωσης. 

Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, ο Γκορμπατσώφ, το υψηλότερο κυβερνητικό στέλεχος της Σοβιετικής Ένωσης, αναγνώρισε την πτώχευση και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Ουσιαστικά η πορεία της ΕΣΣΔ προς την διάλυση της χώρας αυτής προκλήθηκε σημαντικά και από την πολιτική επιλογή της Ομάδας Γέλτσιν, που κατέκτησε την προεδρία της Ρωσίας την άνοιξη του 1991, και η οποία ήθελε την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, για διάφορους λόγους. 

Πρώτον για να επιταχυνθεί, η μετάβαση στην οικονομία της αγοράς και δεύτερον, να εκδιωχθεί ο Γκορμπατσόφ από το Κρεμλίνο.

Παιζόταν κυριολεκτικά παιχνίδι εξουσίας και ο Γιέλτσιν ήξερε πως για να έχει πλήρη εξουσία στο ρωσικό τμήμα της ΕΣΣΔ, έπρεπε αυτή, είτε να διαλυθεί, είτε η Ρωσία να γίνει ανεξάρτητη από αυτή, και αυτό γιατί όσο η ΕΣΣΔ υπήρχε, ανώτερος του θα ήταν πάντα ο Γκορμπατσόφ. 

Αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσε να ανεχτεί ο φιλόδοξος και εξουσιομανής Γιέλτσιν και τρίτον, να συγκροτηθεί στη συνέχεια ένας σκληρός ομοσπονδιακός πυρήνας με τα τρία σλαβικά κράτη, την Ρωσία, την Λευκορωσία και την Ουκρανία, αλλά και με το Καζακστάν (http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26511&subid=2&pubid=114067476).

Φυσικά για την πλήρη επίτευξη του στόχου αυτού ο Γιέλτσιν έκανε και άλλο ένα κόλπο. Μοίρασε τον πλούτο της Ρωσίας σε μετοχές ίσες σε αριθμό με το σύνολο των πολιτών της-που ήταν παράλληλα και τίτλοι ιδιοκτησίας, έτσι ώστε ο καθένας από τους πολίτες της χώρας να κατέχει υποτίθεται ισόποσα τον πλούτο της χώρας.

Αλλά όταν όλοι οι Ρώσοι πεινούσαν τότε, έδιναν τον τίτλο-μετοχή τους από την απελπισία τους για λίγα τρόφιμα σε κάθε τυχάρπαστο συνεργό του Γιέλτσιν, και έτσι αυτοί «νομότυπα» απέκτησαν τον έλεγχο των περισσότερων μετοχών των πλουτοπαραγωγικών πηγών αυτής της χώρας.

Αντίστοιχα την εποχή μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το πολιτικό κλίμα ήταν πιο ώριμο από ποτέ για μια ενδεχόμενη ενοποίηση της Ευρώπης. 

Η ενότητα θεωρήθηκε από πολλούς ως η μοναδική λύση για την αποφυγή μελλοντικών πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και την απομόνωση των ακραίων μορφών εθνικισμού, οι οποίες ήταν υπεύθυνες για τη πρόσφατη καταστροφή της ευρωπαϊκής ηπείρου (ιδέες που προωθούταν κυρίως από τις ΗΠΑ για την προώθηση των συμφερόντων τους σε αυτή την ήπειρο).

Το έναυσμα έδωσε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ με το λόγο που εκφώνησε στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης το 1946, στον οποίο προτείνει την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής οικογένειας σε κλίμα ειρήνης, ασφάλειας και ελευθερίας.

Στις 9 Μαΐου 1950 ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν (κατά πολλούς πρώην συνεργάτης των ναζί για ένα διάστημα) υπέβαλε μια πρόταση για κοινή διαχείριση από τη Γαλλία και τη Δυτική Γερμανία των βιομηχανιών του άνθρακα και του χάλυβα.

Η πρόταση, γνωστή ως Διακήρυξη Σουμάν, περιέγραφε το σχέδιο ως "το πρώτο συγκεκριμένο βήμα προς μια Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία".

Η πρόταση οδήγησε στο σχηματισμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) από τη Δυτική Γερμανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο και τις Κάτω Χώρες.

 Στους δημιουργούς και υποστηρικτές συγκαταλέγονται οι Ζαν Μοννέ (Jean Monnet), Ρομπέρ Σουμάν, Πάουλ Χένρι Σπάακ (Paul Henri Spaak) και Αλτσίντε ντε Γκάσπερι (Alcide De Gasperi), αν και πολλοί εξ’ αυτών κατηγορούταν ως πρώην ναζιστές (και κατά μία «διαβολική» σύμπτωση και η ηγεσία του ναζιστικού τρίτου ράιχ ήθελε μετά την οριστική κατάκτηση της Ευρώπης, την ένωση της σε μία ενιαία οικονομική κοινότητα).

Η Κοινότητα ιδρύθηκε με τη Συνθήκη των Παρισίων (υπογραφή 18.4.1951) στις 23 Ιουλίου 1952 και θεωρείται η απαρχή της δημιουργίας της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την 1η Ιανουαρίου 1958 με τις Συνθήκες της Ρώμης (υπογραφή 25.3.1957) δημιουργήθηκαν δύο νέες Κοινότητες: η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), που καθιέρωσε για πρώτη φορά πλήρη τελωνειακή ένωση, και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ) για συνεργασία σε θέματα χρήσης πυρηνικής ενέργειας.

Με μία ιδιαίτερη Σύμβαση, που υπογράφηκε και τέθηκε σε ισχύ μαζί με τις άλλες δύο Συνθήκες, οι τρεις Κοινότητες αποκτούσαν για πρώτη φορά τρία κοινά όργανα: τη Συνέλευση (μετέπειτα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), το Δικαστήριο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. 

Σε κάθε περίπτωση και οι τρεις διατηρούσαν την αυτονομία τους από νομικής ως διακριτοί διεθνείς οργανισμοί.

Την 1η Ιουλίου 1967 με τη Συνθήκη Συγχώνευσης (υπογραφή, 8.4.1965) οι τρεις Κοινότητες απέκτησαν μία ενιαία, ολοκληρωμένη θεσμική δομή, συγχωνεύοντας τα Συμβούλια Υπουργών, τις Επιτροπές και την Ανωτάτη Αρχή, σε ένα ενιαίο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και μία ενιαία Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αντίστοιχα. 

Παρόλα αυτά παρέμειναν νομικά ανεξάρτητες, αν και στο εξής έγιναν γνωστές στο σύνολό τους ως Ευρωπαϊκές Κοινότητες.

Την 1η Ιανουαρίου 1973 οι Κοινότητες διευρύνθηκαν έτσι ώστε να συμπεριλάβουν τη Δανία (συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας, η οποία αποχώρησε το 1985), την Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 

Η Νορβηγία είχε επίσης υπογράψει συμφωνία προσχώρησης στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, η οποία ωστόσο δεν επικυρώθηκε ποτέ λόγω του αρνητικού αποτελέσματος του σχετικού δημοψηφίσματος που είχε διεξαχθεί στη χώρα. 

Το 1979 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες άμεσες, δημοκρατικές εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τη δεκαετία του '80 προσχώρησαν η Ελλάδα (1.1.1981), η Ισπανία και η Πορτογαλία (1.1.1986). Το 1985 συνήφθη μεταξύ πέντε ευρωπαϊκών κρατών (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες) η Συμφωνία του Σένγκεν, που επέτρεψε τη σταδιακή κατάργηση των συστηματικών συνοριακών ελέγχων μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών.

Το 1986 υιοθετήθηκε η ευρωπαϊκή σημαία, ενώ υπεγράφη και η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, η οποία προωθούσε την δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς. Μετά τη πτώση του Τείχους (1989), η Ανατολική Γερμανία εισήλθε στην Κοινότητα το 1990, ως τμήμα της διευρυμένης Γερμανίας.

Καθώς η διεύρυνση προς την Ανατολική Ευρώπη ήταν προ των πυλών, αποφασίστηκαν από κοινού τα Κριτήρια της Κοπεγχάγης (Ιούνιος 1993), μια σειρά από κανονισμούς τους οποίους έπρεπε να πληροί από εδώ και στο εξής οποιοδήποτε κράτος επιθυμούσε τη προσχώρηση.

 Η Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε επίσημα την 1η Νοεμβρίου 1993 με την εφαρμογή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Εμπνευστές και αρχιτέκτονες της, θεωρούνται οι Χέλμουτ Κολ και Φρανσουά Μιτεράν.

 Την 1η Ιανουαρίου 1995 η Αυστρία, η Φινλανδία και η Σουηδία προσχώρησαν στην πρόσφατα ιδρυθείσα Ένωση. Η πρώτη ευρεία τροποποίηση υπογράφηκε στο Άμστερνταμ το 1997, με την ομώνυμη συνθήκη, και τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου 1999.

Την ίδια χρονιά το ενιαίο νόμισμα της Ένωσης, το ευρώ, αντικατέστησε για πρώτη φορά τα εθνικά νομίσματα, σε λογιστική μορφή, σε έντεκα κράτη μέλη, τη λεγόμενη Ευρωζώνη. 

Το 2001 προσχώρησε σε αυτήν και η Ελλάδα, ενώ το 2002 το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα κυκλοφόρησε και σε φυσική μορφή σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Με την εφαρμογή της τροποποιητικής Συνθήκης της Νίκαιας την 1η Φεβρουαρίου 2003, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία των θεσμικών οργάνων της Ένωσης λόγω της επικείμενης διεύρυνσης της σε 25 κράτη-μέλη, την μεγαλύτερη διεύρυνση στην ιστορία της. 

Έτσι, την 1η Μαΐου 2004 δέκα νέες χώρες προσχώρησαν στην ΕΕ, οκτώ εκ των οποίων της Ανατολικής Ευρώπης: Εσθονία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχία.

Στις 29 Οκτωβρίου 2004 υπογράφηκε στη Ρώμη η Συνθήκη για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης, που φιλοδοξούσε να αντικαταστήσει όλο το θεσμικό οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης -Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με μία απλούστερη και συνεκτικότερη δομή, δίνοντας στη νέα Ευρωπαϊκή Ένωση διευρυμένες αρμοδιότητες.

Η συνθήκη δεν τέθηκε ποτέ σε ισχύ καθώς περιείχε πολλά αμφιλεγόμενα εδάφια, καθώς η επικύρωσή της απορρίφθηκε το 2005 από το γαλλικό και ολλανδικό λαό σε αντίστοιχα δημοψηφίσματα.

Μετά την εγκατάλειψη του "Συντάγματος της Ευρώπης", συμφωνήθηκε αφενός να διασωθούν και αφετέρου να τροποποιηθούν ορισμένα τμήματά του, έτσι ώστε μια νέα συνθήκη να τροποποιήσει τις ήδη υπάρχουσες, όπως παραδοσιακά μέχρι τότε συνηθιζόταν, χωρίς να τις αντικαταστήσει. 

Έτσι, υπογράφηκε η Συνθήκη της Λισαβόνας (13.12.2007), η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009.

Η συνθήκη αυτή τροποποίησε ολόκληρη τη δομή της Ένωσης, συγχωνεύοντας πλήρως τους Τρείς Πυλώνες της σε μια ενιαία νομική οντότητα. 

Επίσης, θέσπισε επίσημα πια τον θεσμό του μόνιμου Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με θητεία 2,5 ετών, ενώ έδωσε αυξημένες αρμοδιότητες στον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης.

Την 1η Ιανουαρίου 2007, η Βουλγαρία και η Ρουμανία διεύρυναν τα κράτη μέλη της ΕΕ σε 27. Την ίδια χρονιά το ευρώ υιοθετήθηκε από τη Σλοβενία, το 2008 από την Κύπρο και τη Μάλτα, ενώ το 2009 από τη Σλοβακία. Την 1η Ιανουαρίου 2015, η Λιθουανία έγινε το 19ο μέλος της Ευρωζώνης, μετά τις Λετονία (1/1/2014) και Εσθονία (1/1/2011).

Το 2012 η ΕΕ βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ειρήνης "για την συνεισφορά της στην προώθηση της ειρήνης, της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη". 

Η τελευταία χώρα, μέχρι στιγμής, που εντάχθηκε στην ευρωπαϊκή οικογένεια είναι η Κροατία (1/7/2013), αποτελώντας το 28ο μέλος της.

Η πραγματική ιστορία της ΕΕ όμως δεν ήταν η ιδανική ειρηνική πολιτεία που διαφήμιζε και πολύ σύντομα έδειξε το αληθινό της πρόσωπο που ήταν μία καταπιεστική οικονομική ένωση για την κυριαρχία της Γερμανίας, επιβαλλόμενης με την βία. 

Πολλοί πολιτικοί ανά τα χρόνια το παρατήρησαν αυτό και το εξέφρασαν με λόγους και προειδοποιήσεις.

Για του λόγου το αληθές παρακάτω δίνονται οι σημαντικότεροι πολιτικοί λόγοι και φράσεις ιδιαίτερα σημαντικών πολιτικών προσώπων για ΕΕ και ΕΣΣΔ (Σοβιετική Ένωση), στους οποίους φαίνονται οι ομοιότητες των δύο οργανισμών.

Μ. Θάτσερ: για ΕΕ: «Θα δημιουργήσουν μια δομή που θα φέρει ανασφάλεια, ανεργία, εθνική αγανάκτηση και εσωτερικές διαμάχες». 

«Η ένωση της Γερμανίας (και η ηγεσία της στην ΕΕ) φέρνει στο μυαλό των Γερμανών και πάλι την διάθεση για την πραγματοποίηση των εθνικιστικών στόχων που δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν στους Α και Β Παγκόσμιους Πολέμους».

Vladimir Konstantinovich Bukovsky: ''Η Σοβιετική Ένωση   διοικούταν από 15 μη εκλεγμένους, που συναντιούνταν κρυφά και δεν ήταν υπόλογοι σε κανένα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διοικείται από 24 άτομα (που διορίζονται μεταξύ τους) και 2000 μη εκλεγμένους που συναντιούνται  μεταξύ τους, μυστικά, δεν είναι υπόλογοι σε κανένα και δεν μπορείς να τους διώξεις (όπως συμβαίνει και με το διευθυντήριο της ΕΕ).

Στην ΕΣΣΔ υπήρχαν τα γκουλάγκ, στην ΕΕ έχουμε τα «οικονομικά γκουλάγκ» των μνημονίων.

Η ΕΣΣΔ δημιουργήθηκε μετά από το πραξικόπημα των κομμουνιστών (χρηματοδοτούμενο και υποστηριζόμενο από τους Γερμανούς), το οποίο βάφτισαν επανάσταση του «λαού», η ΕΕ δημιουργήθηκε μετά από πίεση των ΗΠΑ και σε αυτήν οι περισσότεροι ιδρυτές της ήταν πρώην ναζί.

Στην ΕΕ θέλουν την δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού ύμνου και σημαίας, και ένα σύνταγμα ανώτερου όλων των εθνικών συνταγμάτων των κρατών μελών της ΕΕ, όπως αντίστοιχα έπραξαν και στην ΕΣΣΔ.

Στην Σοβιετική Ένωση μας είπαν ότι χρειαζόμαστε ομοσπονδιακό κράτος...

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σας λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα...''

Nigel Farage: ''Όποιος σταθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τολμήσει να δώσει την πολιτική του άποψη, που είναι διαφορετική από την πολιτική τους σοφία (Ευρώπης) τον αποκαλούν παράφρων, τρελό, βίαιο, φασίστα''

Vladimir Konstantinovich Bukovsky: Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρωκράτες, που παίρνουν ψηλούς μισθούς, προσωπικό, μπόνους, έχουν υπηρέτες, και εναλλάσσουν θέσεις χωρίς να δίνουν λόγο σε κανένα τι κάνουν ή γιατί το κάνουν.

(Σημ. Ο άσχετος Herman Van Rompuy πληρώνεται περισσότερα από τον Ομπάμα!!!)

Vladimir Konstantinovich Bukovsky: Θέλουν να κάνουν όλους στην Ευρώπη μια ιστορική οντότητα χωρίς εθνικότητες, ήθη και έθιμα! Την Ευρωπαϊκή (όπως και οι Σοβιετικοί ήθελαν να δημιουργήσουν αντίστοιχα μια ιστορική οντότητα χωρίς εθνικότητες, ήθη και έθιμα, την σοβιετική)!

Nigel Farage: ''Θέλετε να κάνετε αυτή την σημαία, αυτή τη σημαία και αυτό τον ύμνο να αντικαταστήσει τα Eθνικά Kράτη και δεν σας νοιάζει για το πως θα το κάνετε!''

Vladimir Konstantinovich Bukovsky:  Η Ευρώπη δημιουργήθηκε όχι όπως την Σοβιετική Ένωση από απειλές όπλα αλλά από οικονομική καταπίεση!

Nigel Farage για Herman Van Rompuy: ''Είσαστε ένας από τους ακαδημαϊκούς από τα πανεπιστήμια της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελεσματικά πληρώνεστε για να διαπαιδαγωγήσετε τους ανθρώπους σε μια συγκεκριμένη γραμμή σκέψης''

Nigel Farage: Έχουμε τους Γάλλους που λένε ΟΧΙ, τους Δανούς που λένε ΟΧΙ και τώρα τους Ιρλανδούς που λένε όχι. Δεν το καταλαβαίνετε;;;

ΟΧΙ σημαίνει ΟΧΙ!!!

Nigel Farage: ''Αν πιστεύετε στην Δημοκρατία δεν θα βάζατε στην άκρη αυτά τα 3 αποτελέσματα  των δημοψηφισμάτων!''

Nigel Farage: ''Είστε είστε εθνικιστές, εκφοβίζετε, απειλείτε είστε αντιδημοκρατικοί, είστε χαμένοι!''

Στην εποχή μας, ιδίως μετά την έντονη λαθρομεταναστευτική και προσφυγική κρίση το 2015, το Brexit-ίσως γίνουν και εκεί πρόωρες εκλογές-(και τα αποτέλεσματα αυτού-πιθανό δεύτερο δημοψήφισμα στην Σκωτία, αλλά ίσως και στην Ισπανία, ίσως μετά από νέες επαναληπτικές εκλογές μετά από αυτές του Ιουνίου του 2016 αλλά και τα πιθανά πρόστιμα που θα επιβληθούν σε αυτή και ίσως και στην Πορτογαλία από την κεντρική Ευρωπαική Επιτροπή και την ΕΕ- http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26511&subid=2&pubid=114046120).

Αντίστοιχα το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016, αλλά οι έντονες αναταράξεις που θα έρθουν από τις επαναληπτικές προεδρικές εκλογές στην Αυστρία (που ίσως οδηγήσουν σύντομα και σε βουλευτικές εκλογές στην χώρα αυτή αν επικρατήσει ο ακροδεξιός Χόφερ) και το δημοψήφισμα στην Ουγγαρία τις 2 Οκτωβρίου του 2016, μαζί με το πιθανό αρνητικό αποτέλεσμα στην Ιταλία (που μάλλον θα φέρει στην εξουσία τον Γκρίλλο ή τον Σαλβίνι), και την πιθανή εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ, (http://www.altsantiri.gr/kosmos/okto-eklogikes-anametrisis-stin-evropi-pou-tha-dimiourgisoun-nea-dedomena/), είναι πολύ σημαντικά γεγονότα.

Και αυτά θα επηρεάσουν αναμφισβήτητα πολιτικά και τις εκλογές που θα γίνουν το 2017 σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, κάτι που κάνει τον καθένα να καταλάβει ότι η ΕΕ είναι πιθανότατα μπροστά σε μία πορέια αποδόμησης το 2016-2017, ανάλογη με αυτή της ΕΣΣΔ το 1989-1991 (και τις αποχωρήσεις αρχικά των Βαλτικών δημοκρατιών και του Καυκάσου που έδωσαν αργότερα «έναυσμα» για την αποχώρηση και την ανεξαρτησία και άλλων μελών της ΕΣΣΔ, όπως πιθανώς θα γίνει στην εποχή μας με το Brexit).

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι  όπως το σύστημα των Σοβιέτ δεν ήταν ικανό για μεταρρυθμίσεις, και στηριζόταν μόνο στην βία και την καταπίεση για να επιβληθεί στους υπόδουλους και καταπεσμένους λαούς,  και στο τέλος όταν η βία υποχώρησε χάρις στην πολιτική του Γκορμπατσόφ, οι εθνικές αντιπαλότητες και τα μίση που συγκρατούταν με την βία και το αίμα, βγήκαν ξανά στην επιφάνεια και άρχισαν τα δημοψηφίσματα, οι αποσχίσεις και οι εμφύλιοι που την διέλυσαν πλήρως την ΕΣΣΔ, έτσι φαίνεται ότι σιγά, σιγά να οδηγείται και σήμερα η ΕΕ στην ίδια βίαιη και αιματηρή οικονομική, πολιτική και κοινωνική καταστροφή,  και σε ένα πλήρες και οριστικό ιστορικό και ιδεολογικό τέλμα και όλεθρο στο διεθνές γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό στερέωμα.