Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ, ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΚΑΝΤΑΦΙ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ, ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΚΑΝΤΑΦΙ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

Ως γνωστόν το έδαφος της χώρας που σήμερα ονομάζεται Λιβύη, πέρασε στα μέσα του 16ου αιώνα υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και παρέμεινε για περίπου τρεις αιώνες υπό την κατοχή της. Αυτή η  περίοδος διήρκησε μέχρι το 1912, όταν κατά την διάρκεια του Ιταλοτουρκικού Πολέμου (1911-1912), η Ιταλία κατέλαβε την περιοχή και μετέτρεψε σε αποικίες τις τρεις επαρχίες της χώρας (Τρίπολη, Κυρηναϊκή, Φεζάν), ενώ το 1934 υιοθέτησε το όνομα Λιβύη σαν επίσημη ονομασία της νέας αποικίας της.

Ανάμεσα στους δυο Παγκόσμιους Πολέμους, ο βασιλιάς Ιντρίς ήταν αρχηγός της λιβυκής αντίστασης εναντίον της ιταλικής κατοχής. Από το 1943 ως το 1951, το Φεζάν πέρασε υπό τον έλεγχο της Γαλλίας, ενώ οι άλλες δυο επαρχίες υπό βρετανική διοίκηση.

Στις 21 Νοεμβρίου 1949, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα για την ανεξαρτησία της Λιβύης πριν την 1η Ιανουαρίου 1952. Στις 24 Δεκεμβρίου 1951, η Λιβύη ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, έχοντας υιοθετήσει το πολίτευμα συνταγματικής μοναρχίας, υπό τον βασιλιά Ιντρίς.

Η ανακάλυψη σημαντικής ποσότητας κοιτασμάτων πετρελαίου το 1959 μετέτρεψε ένα από τα φτωχότερα έθνη στον κόσμο σε ένα κράτος με μεγάλο πλούτο. Αν και το πετρέλαιο βελτίωσε δραστικά τα οικονομικά της κυβέρνησης, άρχισε να αναπτύσσεται η λαϊκή δυσαρέσκεια για την συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια του βασιλιά Ιντρίς και της εθνικής ελίτ, η οποία συνέχισε να αυξάνεται με την άνοδο του Νάσερ και του αραβικού εθνικισμού στην Βόρεια Αφρική και στην Μέση Ανατολή.

Την 1η Σεπτεμβρίου 1969, μια μικρή ομάδα στρατιωτικών με επικεφαλής τον 27χρονο τότε Μουαμάρ αλ Καντάφι οργάνωσαν πραξικόπημα εναντίον του βασιλιά Ιντρίς, ο οποίος βρισκόταν για λόγους υγείας στα Καμένα Βούρλα. Βασιλιάς έγινε ο ανιψιός του, Σαγίντ Χασάν αρ-Ριντά αλ-Μαχντί ας-Σανουσί.

Οι πραξικοπηματίες εκθρόνισαν τον Sayyid και τον έθεσαν υπό κατ' οίκον περιορισμό, ενώ κατήργησαν την μοναρχία και ανακήρυξαν την Λιβύη ως Νέα Αραβική Δημοκρατία (ο πρώην μονάρχης της χώρας Ιντρίς αποκαταστάθηκε μετά θάνατον- http://www.tanea.gr/news/world/article/5093185/h-libyh-apokatesthse-ton-basilia-intris-kai-epistrefei-thn-perioysia-stoys-klhronomoys-toy/).

Ο Μουαμάρ αλ Καντάφι  (7 Ιουνίου 1942 - 20 Οκτωβρίου 2011), ήταν Λίβυος στρατιωτικός (Συνταγματάρχης) πραξικοπηματίας και επαναστάτης που κατέστη στην συνέχεια ντε φάκτο ηγέτης της Τζαμαχιρίας της Λιβύης από το 1969 ως το 2011. Το πλήρες όνομά του ήταν Μουαμάρ Αμπού Μινιάρ αλ-Καντάφι. Καταγόταν από οικογένεια Βεδουίνων νομάδων. Ήταν πατέρας 8 παιδιών, με μεγαλύτερο γιο τον Μουχαμάντ Καντάφι, επικεφαλής της Ολυμπιακής Επιτροπής της Λιβύης.

Οι πρώτες μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς του Μουαμάρ Καντάφι άρχισαν από το 1974. Για χρόνια, οι Λίβυοι είχαν υποφέρει από ένα κατασταλτικό στρατιωτικό καθεστώς. Στερημένοι από τον ογκώδη πλούτο πετρελαίου της Λιβύης, η κατάσταση των κοινωνικών και οικονομικών πόρων της χώρας επιδεινώθηκε γρήγορα, και το εκπαιδευτικό σύστημα συνετρίβη από την πίεση του στρατιωτικού ελέγχου.

Στις 7 Απριλίου 1976, πανεπιστημιακοί φοιτητές από την Βεγγάζη και την Τρίπολη οργάνωσαν μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς του Μουαμάρ Καντάφι. Το καθεστώς του Καντάφι αντέδρασε με βία, τα κυβερνητικά στρατεύματα στάλθηκαν στα σχολεία, όπου επιτέθηκαν και συνέλαβαν διάφορους σπουδαστές.

Άλλοι πυροβολήθηκαν και αρκετοί σκοτώθηκαν, ενώ άλλοι κρεμάστηκαν δημόσια. Και αυτό που συνέβη θα αποτυπωνόταν οδυνηρά στα μυαλά των Λίβυων για πάντα. Εκείνη την ημέρα, πολίτες και σπουδαστές από το πανεπιστήμιο Al-Fateh κρεμάστηκαν δημόσια στην κεντρική πλατεία της Βεγγάζης. Το καθεστώς μετέδωσε τις εκτελέσεις στην λιβυκή κρατική τηλεόραση περισσότερο για να εκβιάσει και να εκφοβίσει το λαό ώστε να μη ξανατολμήσει να διαμαρτύρεται. Μερικές ημέρες αργότερα, πολλοί διαφωνούντες ανώτεροι στρατιωτικοί κρεμάστηκαν επίσης.

Το καθεστώς θα άρχιζε να «εορτάζει» την επέτειο της εξέγερσης του 1976 με καινούργιες εκτελέσεις. Έτσι κάθε χρόνο μετά από αυτό το γεγονός, στην διάρκεια της δεκαετίας του '80, ο μήνας Απρίλιος έφερνε και έναν καινούργιο κύκλο εκτελέσεων.

Ο Μουαμάρ Καντάφι μετά από πολλές δεκαετίες δικτατορικής εξουσίας και έντονη, και χωρίς συνέχεια εξωτερική πολιτική (http://tvxs.gr/news/kosmos/o-kantafi-se-eikones), άρχισε να κλονίζεται το 2011 από εξεγέρσεις που έλαβαν μέρος στην χώρα, σαν συνέχεια των «επαναστάσεων» που εκδηλώθηκαν σαν συνέπεια της λεγόμενης «Αραβικής Άνοιξης» σε πολλές άλλες αραβικές χώρες (Τυνησία, Αίγυπτο, Υεμένη, ενώ κάποιοι «πρόσχαροι καλοθελητές (https://hellenicsunrise.blogspot.gr/2016/12/blog-post_2.html)  προσπάθησαν να μεταφέρουν το «κλίμα» αυτό και στην φιλορωσική και φιλοιρανική Συρία).

[Φυσικά στην πραγματικότητα η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» ή στην πραγματικότητα ο «Αραβικός (ισλαμικός) χειμώνας» δεν ήταν τίποτε άλλο από μία σειρά «χρωματιστών επαναστάσεων» που οργανώθηκαν από τις ΗΠΑ και την CIA με σκοπό την πτώση καθεστώτων στην περιοχή που είτε δεν τους ήταν πια αρεστά ή είχαν πια «παλιώσει» και έπρεπε να αντικατασταθούν με νέα.

Αυτά τα νέα καθεστώτα θα εγκατέλειπαν την όποια μη αρεστή στους δυτικούς πολιτική τους (π.χ. φιλορώσικη ή φιλοκινεζική), και τυχόν «λανθασμένες» οικονομικές (συμβόλαια)-πολιτικές-στρατιωτικές σχέσεις (συμμαχίες ή συνασπισμοί) με μη δυτικές χώρες θα άλλαζαν και οι χώρες αυτές θα στρέφονταν οριστικά προς τις ΗΠΑ γεωπολιτικά και γεωοικονομικά.

Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι οι «εξεγέρσεις» στις χώρες αυτές πραγματοποιήθηκαν με χρήματα που προερχόταν τόσο από την Σαουδική Αραβία και το Κατάρ με σκοπό όχι μόνο την δημιουργία αγωγών πετρελαίου (https://hellenicsunrise.blogspot.gr/2016/01/blog-post_14.html), αλλά και την επανίδρυση μίας νέας «αραβικής μουσουλμανικής αυτοκρατορίας» στην περιοχή (https://hellenicsunrise.blogspot.gr/2015/12/7-8-21.html)].

Από τις 15 Φεβρουαρίου 2011 και έπειτα, μια σειρά ειρηνικών διαδηλώσεων που συνάντησαν την βίαιη αντίδραση του καθεστώτος, εξελίχθηκαν σε εξέγερση που διαδόθηκε σε όλη την χώρα και τελικά σε ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο. Οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις έχουν εγκαθιδρύσει κυβέρνηση στην Βεγγάζη με το όνομα Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης του Καντάφι και την διενέργεια εκλογών.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα για την δέσμευση των πόρων του Καντάφι και άλλων δέκα μελών του κύκλου του και απαγόρευση μετακίνησης. Το ψήφισμα επίσης αναφερόταν σε πράξεις της κυβέρνησης για διερεύνησης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, και ένταλμα σύλληψης για τον Καντάφι εκδόθηκε στις 27 Ιουνίου.

Στις αρχές Μαρτίου οι δυνάμεις του Καντάφι αντεπιτέθηκαν και ανέκτησαν αρκετές παραλιακές πόλεις πριν επιτεθούν στην Βεγγάζη. Επόμενο ψήφισμα του ΟΗΕ επέτρεπε σε χώρες-μέλη να εδραιώσουν και να επιβάλλουν μια ζώνη απαγόρευσης πτήσης πάνω από τη Λιβύη.

Η κυβέρνηση του Καντάφι ανακοίνωσε ανακωχή αλλά δεν μπόρεσε να την τηρήσει. Τον Αύγουστο, οι επαναστατικές δυνάμεις ξεκίνησαν μια επιθετική εκστρατεία κατά μήκος της ακτής και ανάκτησαν τις χαμένες περιοχές καταλαμβάνοντας και την πρωτεύουσα Τρίπολη. Ο Καντάφι απέφυγε την αιχμαλωσία και οι πιστές σε αυτόν δυνάμεις ξεκίνησαν επιχειρήσεις στα μετόπισθεν.

Στις 20 Οκτωβρίου 2011 έγιναν οι τελευταίοι σφοδροί βομβαρδισμοί στη Σύρτη και ο Καντάφι, που είχε καταφύγει εκεί, συνελήφθη από τους αντάρτες και εκτελέστηκε. Τρεις ημέρες μετά, στις 23 Οκτωβρίου 2011, η Λιβύη απελευθερώθηκε. Κατά τον εμφύλιο πόλεμο σκοτώθηκαν περί τους 30.000 Λίβυοι.

Σημαντικό ρόλο στον εμφύλιο αυτόν πόλεμο διαδραμάτισε μία σημαντική φιγούρα, ο μέχρι πρόσφατα εξόριστος (από το καθεστώς του Καντάφι) στρατηγός Χαλιφά Χάφταρ, πρώην φίλο και μετά άσπονδο εχθρό του Καντάφι (http://www.newsbomb.gr/kosmos/news/story/545951/livyi-epanenergopoiithike-o-stratigos-xaftar), ο οποίος αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο και στην συνέχεια σε σχέση με την πολιτική της πορεία, μιας και φιλοδοξεί να γίνει ο «νέος ισχυρός άνδρας» και «αυταρχικός σταθεροποιητής» της (δικτάτορας), ο «νέος Καντάφι».

Ο Χάφταρ μετά την σύγκρουση του με τον Καντάφι κατέφυγε στις ΗΠΑ, έχοντας μεγάλη μνησικακία εναντίον του Καντάφι (τον είχε στείλει ο Καντάφι στο Τσαντ να ενισχύσει τους αντάρτες κατά του καθεστώτος, η αποστολή όμως απέτυχε, ο Χάφταρ συνελήφθη, ο Καντάφι αρνήθηκε την όποια σχέση του με αυτόν και δεν τον απελευθέρωσε, κάτι που έκαναν αργότερα οι ΗΠΑ).

Με την έναρξη του εμφυλίου στην Λιβύη το 2011 και την πτώση του Καντάφι, ο Χάφταρ επέστρεψε στην χώρα, συγκρότησε δική του στρατιωτική δύναμη, συμμάχησε με πολλές φυλές της Ανατολικής Λιβύης, και κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχο του μεγάλο μέρος της Κυρηναϊκής, πολεμώντας και εκδιώκοντας τους ισλαμιστές από την περιοχή που είχε υπό την εξουσία του.

Όμως λόγω της πολιτικής της κυβέρνησης Ομπάμα στις ΗΠΑ, της ΕΕ, αλλά και των μοναρχιών του Κόλπου που υποστήριζαν είτε τους ισλαμιστές αντάρτες, είτε την «νόμιμα αναγνωρισμένη κυβέρνηση» της Τρίπολης, αυτός άρχισε να στρέφεται κατά των πρώην προστατών του και να προσεγγίζει τους Ρώσους, προσφέροντας τους ανταλλάγματα και συμμαχία (ανάλογη με αυτή που είχαν με τον Καντάφι), προκειμένου να τον βοηθήσουν να πάρει την εξουσία στην χώρα, κάτι που έφερε πανικό στην Γερμανία (http://www.triklopodia.gr/germania-paniko-ekselikseis-livii-2/).

Πραγματικά η Λιβύη για άλλη μία φορά μετά την ιταλική κατοχή στην χώρα, βρίσκεται υπό μία νέα κατοχή (αυτή των ισλαμιστών χρηματοδοτούμενη και υποστηριζόμενη από τους δυτικούς και τις πετρομοναρχίες του Περσικού Κόλπου), ενώ στην Τρίπολη εδρεύει μία «νόμιμα αναγνωρισμένη κυβέρνηση», ανίσχυρη στην ουσία και χωρίς πραγματικές εξουσίες, αλλά και αυτή με τις «ευλογίες» των δυτικών. 

Και για άλλη μία φορά υπάρχει ένα αδύναμο, ασταθές και διεφθαρμένο καθεστώς, όπως ήταν αυτό του βασιλιά Ιντρίς, καθώς και ένας φιλόδοξος και ισχυρός κυβερνητικός (στα χαρτιά) στρατιωτικός,  οποίος θέλει να πάρει την εξουσία, όπως έγινε παλαιότερα με τον Καντάφι. 

Θα καταφέρει άραγε ο στρατηγός Χάφταρ να επιτύχει τα σχέδια του να γίνει ο νέος ηγέτης της χώρας; Γεγονός πάντως είναι ότι η κατάσταση τον ευνοεί, ο λιβυκός λαός μετά από χρόνια πολέμου και χάους θέλει πάλι σταθερότητα, κάτι που βοηθά σημαντικά στην ανάδειξη ενός ισχυρού άντρα στην χώρα.

Αν το γεγονός αυτό συνδυαστεί με την «όμοια κατάσταση» που συνέβη στην Αίγυπτο, όπου το χάος και η καταπίεση των ισλαμιστών του Μόρσι οδήγησαν στην «επιβολή» του στρατηγού Σίσυ στην Αίγυπτο ως «νέου Νάσερ», την υποστήριξη της Ρωσίας, αλλά και τις δηλώσεις Τραμπ ότι οι δικτάτορες στην Μέση Ανατολή ήταν όχι καλοί, αλλά σίγουρα προτιμότεροι από τους ισλαμιστές, τίποτε δεν είναι απίθανο να συμβεί.

Άλλωστε η διεθνής κατάσταση απαιτεί την ανάδειξη ισχυρών ηγετών και αλλού (http://www.triklopodia.gr/sergey-shoygu-%ce%bf-%cf%83%ce%b1%cf%84%ce%b1%ce%bd%ce%ac%cf%82-%ce%b4%ce%b9%ce%ac%ce%b4%ce%bf%cf%87%ce%bf%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-v-putin/).

Σε κάθε περίπτωση αναμένεται να δούμε πολλά ακόμα επεισόδια στο δράμα που εξελίσσεται τόσο στην Λιβύη, όσο και στην υπόλοιπη Μέση Ανατολή που αναμφίβολα θα έχει και ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες στον κόσμο (https://hellenicsunrise.blogspot.gr/2016/06/blog-post_78.html).