Ο ΣΥΜΜΑΧΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΣΗΜΕΡΑ

Ο ΣΥΜΜΑΧΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΣΗΜΕΡΑ

Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

Είναι γνωστό από την ιστορία ότι οι κάτοικοι της ιταλικής χερσονήσου, οι Ιταλιώτες, μετά την υποταγή τους ενσωματώθηκαν στο ρωμαϊκό κράτος, άλλοι με περισσότερα και άλλοι με λιγότερα προνόμια. Καθώς όμως ήταν πολυπληθέστεροι από τους Ρωμαίους, αναδείχθηκαν γρήγορα στον κύριο στρατιωτικό κορμό που έφερε σε πέρας τις μεγάλες κατακτήσεις. Ουσιαστικά όμως ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, αφού δεν είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους Ρωμαίους.

Οι ιταλικές πόλεις, οι οποίες, υπόδουλες από δύο αιώνες, βρίσκονταν περίπου στην ίδια κατάσταση με τις λατινικές και έβλεπαν επίσης τους πλουσιότερους κατοίκους τους να τις εγκαταλείπουν για να γίνουν Ρωμαίοι, ζήτησαν κι αυτές πολιτικά δικαιώματα. Η μοίρα των υπόδουλων ή συμμάχων είχε καταστεί ακόμη πιο δυσβάσταχτη σε μια εποχή, όπου η ρωμαϊκή δημοκρατία ανακινούσε το θέμα των αγροτικών νόμων. 

Η αρχή λοιπόν όλων αυτών των νόμων ήταν πως ούτε ο υπόδουλος ούτε ο σύμμαχος δεν είχε δικαίωμα κυριότητας της γης, εκτός αν υπήρχε επίσημη πράξη του κράτους, και πως το μεγαλύτερο μέρος της ιταλικής γης ανήκε στη δημοκρατία• μια μερίδα ζητούσε να επιστρέψουν στο κράτος αυτά τα εδάφη, που κατέχονταν σχεδόν στο σύνολο τους από Ιταλούς, και να μοιραστούν στους φτωχούς της Ρώμης. 

Οι Ιταλοί απειλούνταν, λοιπόν, με γενική καταστροφή• ένιωθαν την επιτακτική ανάγκη να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα και δεν μπορούσαν να τα αποκτήσουν χωρίς το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη.

Έτσι με τον καιρό διαμόρφωσαν τα πιο κύρια αιτήματα τους, τα οποία ήταν: η ισότητα απέναντι στους νόμους, το δικαίωμα απόκτησης περιουσίας και ενασχόλησης με το εμπόριο. Το δικαίωμα της ψήφου, όμως, δηλαδή το να έρχονται στη Ρώμη και να συμμετέχουν στις συνελεύσεις, δεν πρέπει να συγκαταλεγόταν στις διεκδικήσεις τους. Οι Ρωμαίοι αρνήθηκαν αρχικά να δεχτούν τα αιτήματα τους, αν και υπήρχαν σημαντικές φωνές στην Ρώμη υπέρ τους.

Έτσι, στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 1ου αι. π.Χ. οι Ιταλιώτες επαναστάτησαν, με σκοπό να δημιουργήσουν ένα νέο κράτος, το οποίο να περιλαμβάνει όλη την Ιταλία. Δημιούργησαν δική τους σύγκλητο, δικό τους στρατό και επειδή δεν ήταν τόσο ισχυροί όσο οι Ρωμαίοι στρατιωτικά, προσπάθησαν να κερδίδουν τον πόλεμο με γρήγορες νίκες και εισβολή στα εδάφη των εχθρών τους. Ο πόλεμος αυτός είναι γνωστός ως Συμμαχικός πόλεμος (90-88 π.Χ.), γιατί οι Ρωμαίοι ονόμαζαν συμμάχους τους άλλους λαούς της Ιταλίας. Ο Συμμαχικός πόλεμος ήταν σκληρός με πολλές απώλειες και για τις δύο πλευρές.

Αρχικά οι σύμμαχοι σημείωσαν συνεχείς νίκες κατά των Ρωμαίων, αλλά σύντομα οι Ρωμαίοι αναδιοργανώθηκαν και κατάφεραν στο τέλος να επικρατήσουν παρά την ισχυρή αντίσταση και τον σκληρό ανατρτοπόλεμο προς το τέλος της σύγκρουσης από πλευράς των συμμάχων.

Η ψήφιση σχετικού νόμου το 89 π.Χ., με τον οποίο οριζόταν ότι μπορούσαν οι Ιταλιώτες σε διάστημα 60 ημερών από τη δημοσίευσή του να υποβάλουν αίτηση για την απόκτηση του δικαιώματος του Ρωμαίου πολίτη, εκτόνωσε την κατάσταση, δεν έδωσε όμως τέλος στον πόλεμο (ο νόμος αυτός ψηφίστηκε μετα από εισήγηση του πατέρα του Ιουλίου Καίσαρα). Στον πόλεμο αυτό διακρίθηκε ο Σύλλας, ο οποίος την επόμενη χρονιά εκλέχτηκε ύπατος (88 π.Χ.).

Η παραχώρηση του δικαιώματος του Ρωμαίου πολίτη που κατόρθωσαν να αποσπάσουν οι κάτοικοι της Ιταλίας με τους αγώνες τους ήταν μεγάλης σημασίας, γιατί συνέβαλε στη δημιουργία κράτους Ιταλιωτών. 

Η Ρώμη έπαυσε να είναι η κυρίαρχη πόλη-κράτος με υπηκόους τους άλλους κατοίκους της Ιταλίας. Έγινε πλέον η πρωτεύουσα του ενοποιημένου κράτους με πολίτες όλους τους Ιταλιώτες που κατοικούσαν ως το Ρουβίκωνα ποταμό.

Αντίστοιχα το έτος 1861 στις ΗΠΑ, διεξήχθη ο Ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος (1861-1865). Αυτός ήταν ο πλέον καταστροφικός πόλεμος που έζησε ποτέ το κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ) και ταυτόχρονα ιστορικό γεγονός με σημαντικό αντίκτυπο στην αμερικανική κοινωνία και οικονομία. 

Οι απώλειες στις μάχες ξεπέρασαν τις 600.000, οι θάνατοι στον πληθυσμό τις 500.000, ενώ καταστράφηκε περίπου το 40% της εθνικής οικονομίας. Ο πόλεμος αυτός ήταν αποτέλεσμα κυρίως των πολύ σοβαρών οικονομικών διαφορών μεταξύ των πολιτειών αλλά και του πολιτειακού συστήματος των τότε ΗΠΑ, κατά το οποίο η θέση του προέδρου είχε μικρή επίδραση στην καθοδήγηση του συνόλου της οικονομίας των πολιτειών. 

Το ξέσπασμα προκλήθηκε λίγο πριν την εκλογή του προέδρου Αβραάμ Λίνκολν ο οποίος αντιμετώπισε την απόσχιση των πολιτειών του νότου την ώρα που αναλάμβανε καθήκοντα.

Ο πόλεμος για τον Λίνκολν και τις υπόλοιπες πολιτείες του Βορρά είχε σαν νόημα την επαναφορά των αποσχισθέντων στις ΗΠΑ και τη διατήρηση του κράτους. Για τον Νότο το αντικείμενο ήταν να διατηρηθεί σαν χωριστό κράτος του οποίου οι τύχες δεν θα κρίνονταν από τις πολιτικές ανακατατάξεις στην Ουάσιγκτον. 

Ο πόλεμος ήταν σκληρός με πολλές απώλειες και για τις δύο πλευρές. Αρχικά οι νότιες πολιτείες σημείωσαν συνεχείς νίκες κατά των βόρειων, αλλά σύντομα οι βόρειοι αναδιοργανώθηκαν και κατάφεραν στο τέλος να επικρατήσουν παρά την ισχυρή αντίσταση και τον σκληρό ανατρτοπόλεμο προς το τέλος της σύγκρουσης από πλευράς των νοτίων.

Η τελική επικράτηση του Βορρά, διατήρησε το κράτος των ΗΠΑ με την μορφή (αν κι όχι ακριβώς με την ίδια έκταση) που γνωρίζουμε σήμερα. Επιπλέον, με τη Διακήρυξη Χειραφέτησης που υπογράφτηκε το 1862/63 και κυρίως τη 13η τροπολογία του Συντάγματος το 1865, περίπου 3,5 εκατομμύρια Αφροαμερικανοί — 40% του πληθυσμού των βόρειων πολιτειών προπολεμικά — απέκτησαν την ελευθερία τους, ενώ η θέση τους στην αμερικανική κοινωνία απασχόλησε έντονα τη χώρα κατά την περίοδο της ανασυγκρότησης των ΗΠΑ (π. 1863-77).

Η δουλεία αποτέλεσε κύρια αιτία του εμφυλίου πολέμου, στενά συνδεδεμένη με τις ευρύτερες αντιθέσεις που παρατηρούνταν μεταξύ του Βορά και του Νότου της Αμερικής σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. 

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, ο Λίνκολν επιχείρησε να κατανικήσει το Νότο και χρησιμοποίησε τη δουλεία σαν ένα ηθικό αντίβαρο ενός μακρόχρονου και πολύ αιματηρού αγώνα. Εκ του αποτελέσματος, θεωρείται ο πρόεδρος που διατήρησε τις ΗΠΑ και επέβαλε μια ισχυρότερη προεδρική θέση στην ομοσπονδιακή αυτή χώρα που σήμερα δρα πολύ περισσότερο σαν ενιαίο κράτος απ όσο το θέλησαν οι ιδρυτές του, το 1776.

Και στην σημερινή εποχή κυριαρχεί στις ΗΠΑ για άλλη μία φορά, όπως και τον καιρό του εμφυλίου τότε, ένα πολύ ισχυρό αίσθημα έντασης και υφερπόμενης σύγκρουσης, μεταξύ των λευκών και των μαύρων, καθώς και μεταξύ των βόρειων και των νότιων πολιτειών, με αφορμή έντονα ρατσιστικά και αιματηρά περιστατικά και από τις δύο πλευρές, και πολλοί υποστηρίζουν ότι εξαιτείας αυτών θα υπάρξει ένας νέος εμφύλιος πόλεμος σύντομα στις ΗΠΑ
(η εκλογή του Τραμπ ιδίως ενίσχυσε για πολλούς την αίσθηση αυτή).

Μπορεί άραγε αυτό να συμβεί πραγματικά; Τίποτα δεν είναι απίθανο, αλλά είναι γνωστό ότι όσο οι άνθρωποι δεν αλλάζουν μυαλά και νοοτροπίες θα επαναλαμβάνουν πάντα τα ίδια λάθη με τα ίδια αποτελέσματα και μόνον η εσωτερική αλλαγή και καλυτέρεψη του ανθρώπου μπορεί να συμβάλλει στην καλυτέρευση τους, του κόσμου τους, και της κοινωνίας στην οποία αυτοί βρίσκονται.