Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΟ 1910 ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΤΟ 2015

Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΟ 1910 ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΤΟ 2015

Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

Η είσοδος στον 20ο αιώνα για την Πορτογαλία, σημαδεύεται από οικονομική αστάθεια που έχει πολλαπλές συνέπειες τόσο στην πολιτική όσο και στην κοινωνική ζωή της χώρας: πολιτικές ταραχές, αναστατώσεις και στις ένοπλες δυνάμεις, εξάρτηση από ξένα οικονομικά κέντρα και μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αμερική και τις Αφρικανικές αποικίες.

Το 1908 ο βασιλιάς της Πορτογαλίας ανέθεσε έκτακτες εξουσίες στον στρατηγό Φράνκο (δεν ταυτίζεται με τον στρατηγό και δικτάτορα Φράνκο της Ισπανίας), καταλύοντας τη συνταγματική νομιμότητα, γεγονός που προκάλεσε επαναστατικά κινήματα και οδήγησε στην δολοφονία του βασιλιά Καρόλου Α' και του διαδόχου του Λουδοβίκου.

Το 1910 η βασιλεία, είχε περάσει στον Μαναουήλ Β΄, ο οποίος ανατράπηκε και ανακηρύχθηκε προεδρική δημοκρατία: πρώτος πρόεδρος της χώρας αναδείχθηκε ο Εμανουέλ ντε Αριάγκα. Όμως αυτό δεν έδωσε τέλος στις εξεγέρσεις και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο: η πολιτική κατάσταση ήταν ρευστή, κυριαρχούσε η βία των πολιτοφυλακών και ένας γενικά αυταρχισμός.

Επίσης, πολλές κυβερνήσεις αλληλοδιαδέχονταν η μια την άλλη-σημειώνοντας την υψηλότερη κυβερνητική αστάθεια στην Ευρώπη- και τέσσερις φορές άλλαξαν οι αρχηγοί του κράτους. Το 1911 επήλθε χωρισμός κράτους και εκκλησίας γεγονός που έφερε σε ρήξη το νεαρό δημοκρατικό καθεστώς με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία της χώρας και το Βατικανό. Η χώρα επίσης,  έλαβε μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ.

Στην διάρκεια του πολέμου αυτού, ο πρόεδρος Μπερναντίνο Λουίς Ματσάντο Γκουιμαράες ανατρέπεται με πραξικόπημα από τον στρατηγό Σιντόνιο Μπερναντίνο Καρντόζο ντα Σίλβα Πάις τον Δεκέμβριο του 1917, για να δολοφονηθεί μετά ένα χρόνο ο πραξικοπηματίας.

Νέες μορφές δεξιού αυταρχισμού αναδύθηκαν μεταπολεμικά: οργανώσεις της ριζοσπαστικής δεξιάς με ελιτίστικο χαρακτήρα όπως η ‘’Integralismo Lusitano’’, ή η ‘’Crusada Nun’ Alvares Pereira’’ πιο πραγματιστική στη στοχοθεσία της, ήθελε ένα εθνικιστικό αυταρχικό καθεστώς. Το 1921 θα λάβει χώρα ένα πραξικόπημα, το οποίο θα αποτύχει, από ομάδα αξιωματικών οι οποίοι είχαν ιδρύσει το ‘’Εθνικό Ρεπουμπλικανικό Προεδρικό Κόμμα’’.

 Στην χώρα, η οποία πλήττονταν από υψηλό πληθωρισμό, μεγάλο δημόσιο χρέος και χαμηλότατη οικονομική ανάπτυξη, εδραιώθηκε τελικά, τον Μάιο του 1926 η δικτατορία υπό τον στρατηγό Καρνόβα, ο οποίος έφερε στην πρωθυπουργική (και δικτατορική) εξουσία τον Αντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ και το «νέο κράτος» του. Το εξαιρετικά αυταρχικό αυτό καθεστώς επιβίωσε για σαράντα οκτώ χρόνια. Επέβαλε μονοκομματικό καθεστώς, απαγόρευσε τα εργατικά συνδικάτα και καθιέρωσε κορπορατιστικό κράτος.

 Επίσης υπήρξε ανεκτική απέναντι σε άλλες φυλές μέσα στις αποικίες του, είχε υπό την προστασία του την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα αρνήθηκε για πρώτη φορά να ταυτιστεί με την εξωτερική πολιτική της Βρετανίας και έμεινε ουδέτερη. Μετά το τέλος του πολέμου άντεξε σε εσωτερικούς κλυδωνισμούς που προκάλεσαν απεργίες και αντιμετώπισε επιτυχώς στρατιωτικό κίνημα το 1947.

Το καθεστώς Σαλαζάρ, υπήρξε ανθεκτικό επειδή οι αντίπαλοί του ήταν διαιρεμένοι και εξορίσθηκαν ή φυλακίσθηκαν. Το καθεστώς ενισχύθηκε το 1949 όταν έγινε μέλος του ΝΑΤΟ. Τελικά τον Απρίλιο του 1974 (4 χρόνια μετά τον θάνατο του Σαλαζάρ) έγινε η "Επανάσταση των Γαρυφάλλων" όπως ονομάστηκε το αναίμακτο πραξικόπημα από αριστερούς στρατιωτικούς, οι οποίοι και οδήγησαν τη χώρα στην δημοκρατία.

Και στην σύγχρονη εποχή στην Πορτογαλία, μετά από μία εκτεταμένη περίοδο πολλών δεκαετιών, γεμάτες διαφθορά, πολιτικές διαμάχες και κυρίως μετά την πρόσφατη οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση, έλαβε την εξουσία στην Πορτογαλία μία κυβέρνηση συνασπισμού αριστερών κομμάτων υπό τον Κόστα (μετά την αποτυχία της προσπάθειας για «πολιτικό πραξικόπημα» και διορισμό ως πρωθυπουργού  του πρώτου στις ψήφους, αλλά μειοψηφούντος στην βουλή Κοέλιο).

Αυτή η κυβέρνηση παρουσιάστηκε σαν ένα ενωμένο μέτωπο της αριστεράς,  και υποσχέθηκε ότι θα επιδείξει μια ριζοσπαστική και «επαναστατική» συμπεριφορά έναντι του παλαιού, εκτενώς διεφθαρμένου και συντηρητικού καθεστώτος της χώρας και εναντίον των μνημονίων (τουλάχιστον στα λόγια), έχοντας σαν στόχο την «επανίδρυση» της δημοκρατίας στην χώρα.

Βέβαια υπάρχει κίνδυνος, εάν επιδείξει την ίδια ακριβώς συμπεριφορά (ψεμάτων και  κωλοτούμπας), π.χ. σαν τον Τσίπρα στην Ελλάδα, και παράλληλα εκτεταμένη διαφθορά, συνδυασμένη με μηδαμινή πολιτική σταθερότητα (με παράλληλη ανικανότητα διαχείρισης της οικονομικής κρίσης), να πέσει από την εξουσία και άλλα ακραία κόμματα να ανέλθουν στην εξουσία της χώρας αυτής.

Και σε αυτή την περίπτωση μπορεί να συμβεί στην χώρας ένα PEXIT, το οποίο σε συνδυασμό με ένα GREXIT να αρχίσει την διαδικασίας «ξηλώματος» του «πουκάμισου» της ΕΕ, η οποία θα οδηγήσει τελικά στην οριστική διάλυση της, κάτι που θα το εκμεταλλευτούν κατάλληλα άλλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία), οι οποίες στοχεύουν στην διάλυση της ΕΕ, προωθώντας κατάλληλα τα συμφέροντα τους και εφαρμόζοντας επιδέξια την παλαιά, γνωστή και αποτελεσματική ρωμαϊκή πολιτική και τακτική του «διαίρει και βασίλευε».