Ο ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ, Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΟΙΟΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ

Ο ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ, Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΟΙΟΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ

Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου και τους Πολέμους των Διάδοχων που ακολουθήσαν τις επόμενες δεκαετίες, όλη η Ελλάδα έπεσε αποδυναμωμένη στους Ρωμαίους, όπως και τα Ελληνιστικά Βασίλεια στην Μεγάλη Ελλάδα (Νότια Ιταλία και Σικελία), την Αίγυπτο, την Μικρά Ασία, την Μέση Ανατολή, στον Βόσπορο και την Ασία.

Οι Έλληνες έγιναν μεν σκλάβοι στους Ρωμαίους και εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι στην Ρώμη, όμως είχαν όμως το σημαντικό πλεονέκτημα ότι οι Ρωμαίοι και αυτοί είχαν παρεμφερή «θρησκεία», την ειδωλολατρία του 12 «θεών» του Ολύμπου, ενώ οι Ρωμαίοι είχαν ενστερνιστεί, θάμαζαν και χρησιμοποιούσαν τον Ελληνικό πολιτισμό, την φιλοσοφία και μέρος του πολιτικού συστήματος των Ελλήνων.

Οπότε οι Ρωμαίοι, ξέροντας ότι οι Έλληνες είχαν γνώσεις, τους χρησιμοποίησαν σε καίριες πολιτικές και διοικητικές θέσεις στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όντας απελεύθεροι, οι οποίοι με τις ικανότητες τους διοικούσαν ως καίριοι γραφειοκράτες και δημόσιοι υπάλληλοι (αυτές ήταν οι θέσεις που τους επιτρέπονταν να κατέχουν και όχι δημόσια αξιώματα ή σε κρατικά ιερατεία, ούτε στην γερουσία) ακόμα και την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στο όνομα του Αυτοκράτορα και δημιούργησαν και σημαντικές περιουσίες (π.χ. ο Πάλλας, ο Κάλλιστος και ο Νάρκισσος επί Κλαύδιου).

{Απελεύθεροι εκτός από την Αρχαία Ρώμη μπορεί να αναφερθεί ότι υπήρχαν επίσης και έπαιξαν σημαντικό ρολό και στα Αραβικά κράτη, αλλά επίσης αργότερα το ίδιο συνέβη και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής}.

Παράλληλα, το γεγονός ότι οι Έλληνες αν και κατεκτημένοι διατήρησαν την εθνική τους αυτογνωσία εντός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενωμένοι αν και πολιτικά αποδυναμωμένοι, γύρω από τον πολιτισμό και την ιστορία τους στα Γυμνάσια (που δεν ήταν εκείνη την περίοδο μόνο για εκγύμναση, αλλά και συζητήσεις, φιλοσοφία και εκμάθηση).

Οπότε σε ένα σημαντικό τμήμα της Ελληνικής ελίτ των απελεύθερων, σχηματίστηκε η ιδέα ότι θα μπορούσε σταδιακά να διεισδύσουν στην Ρωμαϊκή ελίτ και σε καιρούς τομείς στον πολιτικό και διοικητικό τομέα, ενώ αργότερα λίγο πριν, αλλά και μετά την χορήγηση της Ρωμαϊκής υπηκοότητας σε όλους τους ελευθέρους πολιτείες της Αυτοκρατορίας επί Καρακάλλα, οι Έλληνες έγιναν μέρος και του Ρωμαϊκού στρατού, αναλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις σε αυτόν.

Σταδιακά, με τον τρόπο αυτό και περιμένοντας πολλοί από τους απελεύθερους αυτούς Έλληνες πιστεύαν ότι θα κατάφερναν και να αναλάβουν και την ηγεσία της Αυτοκρατορίας, αφού πολλοί Αυτοκράτορές που έπαιρναν τον θρόνο δεν ηταν Ρωμαϊκής καταγωγής.

Αυτό που πίστευαν ηταν εφικτό σε μεγάλο βαθμό, λόγω όπως αναφέρθηκε ότι Έλληνες ηταν μέρος της Ρωμαϊκής ελίτ και των πολιτικών, διοικητικών και στρατιωτικών μηχανισμών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Και πράγματι αυτό συνέβη, λόγω των παραπάνω παραγόντων όχι σταδιακά όπως αυτοί οι απελεύθεροι πίστευαν, αλλά από τους εμφυλίους πολέμους που συνέβαιναν εντός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ειδικά επί Τετραρχίας.

Τότε, μέσα από το χάος, αναδείχτηκε νικητής χάρις στις αδιαμφησβήτητες ικανότητες του ο Μέγας Κωνσταντίνος, από μανά Ελληνίδα την Αγία Ελένη, ενώ μεγάλωσε και ανδρώθηκε στην Ελληνική επί της ουσίας Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Με την άνοδο του Μεγάλου Κωνσταντίνου στην εξουσία και την παράλληλη νομιμοποίηση του Χριστιανισμού που είχε ήδη εξαπλωθεί εντός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παρά τους βίαιους διωγμούς των Ρωμαίων, ιδιαίτερα στο Ανατολικό τμήμα της και στις Ελληνικές περιοχές, σύντομα χωρίς εμπόδια η Χριστιανική Πίστη επικράτησε και με τον Μεγάλο και Άγιο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, που ηταν αήττητος και ιδιοφυής όπως ο Μέγας Αλέξανδρος ιδρύθηκε από τον ίδιο μετά την τελική επικράτηση του η μία νέα ένδοξη Αυτοκρατορία των Ελλήνων, μετά από αυτή του Μεγάλου Αλέξανδρου.

Η Αυτοκρατορία αυτή όπως είναι γνωστό διήρκησε συνολικά 1.153 έτη, ενώ όταν στην ενωμένη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αργότερα οι πόλεμοι και οι εισβολές Γερμανών βάρβαρων, μαζί με την οικονομική και κοινωνική κρίση οδήγησαν στην απόσχιση λαών από Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (https://alophx.blogspot.com/2016/12/406.html), ενώ και Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία/Ρωμανία οι εισβολές των βαρβάρων και των Αράβων οδήγησαν στην απόσχιση και κατάκτηση από τους Άραβες των λαών Νοτίων και Ανατολικών επαρχιών της Ρωμανίας μετά τον Ηράκλειο (https://alophx.blogspot.com/2024/04/400-2024-update.html, https://alophx.blogspot.com/2018/01/y.htm, l https://alophx.blogspot.com/2017/09/blog-post_14.html).

Τελικά μετά από πολλές ηρωικές μάχες, ενδόξους αγώνες και αποκρούσεις πολλών δεκάδων επιτεθέν εισβολέων καί βαρβάρων από όλες τις πλευρές η Ρωμανία και η Πόλη έπεσε τελικά το 1.453 μ.Χ. στα χέρια των Τούρκων.

Ακολούθησαν στην πατρίδα μας 400 έτη απαίσιας και απόλυτα φρικτής τουρκικής σκλαβιάς, αλλά τελικά η Ελλάδα απελευθερώθηκε χάρις στον αγώνα της Εθνεγερσίας του 1.821 μ.Χ., όπως και τους Βαλκανικούς Πολέμους αργότερα και την Μικρασιατική Εκστρατεία.

Όμως και οι Τούρκοι, επειδή το κοράνι τους απαγόρευε ως μουσουλμάνοι να μαθαίνουν ξένες γλώσσες και να συγχρωτίζονται και να συνομιλούν με αλλόδοξους, αλλά και επειδή δεν είχαν τις γνώσεις και τις ικανότητες των Ελλήνων επέτρεψαν σε κάποιους από αυτούς (τους Φαναριώτες), να καταλάβουν κάποιες σημαντικές θέσεις στο Οθωμανικό σύστημα εξουσίας, όπως π.χ. του Μεγάλου Δραγουμάνου και του Μεγάλου Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας, ενώ κάποιοι από αυτούς έγιναν και Πασάδες (π.χ. σαν τον Καραθεοδωρής Πασά).

Έτσι, οι Τούρκοι, ξέροντας ότι οι Έλληνες είχαν γνώσεις, τους χρησιμοποίησαν σε καίριες πολιτικές και διοικητικές θέσεις στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όντας απελεύθεροι, οι οποίοι με τις ικανότητες τους διοικούσαν ως καίριοι γραφειοκράτες και δημόσιοι υπάλληλοι (αυτές ηταν οι θέσεις που τους επιτρέπονταν να κατέχουν και όχι δημόσια αξιώματα ή σε κρατικά ιερατεία).

Το γεγονός ότι δεν υπήρχαν τοπικές Εκκλησίες στην Οθωμανική περίοδο, αλλά λόγω του συστήματος του Μιλιέτ όλοι οι Ορθόδοξοι διοικούνταν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης, είχε σαν αποτέλεσμα το γεγονός ότι υπήρχαν σε όλες τις Βαλκανικές Εκκλησίες και Έλληνες κληρικοί, αλλά και χρησιμοποιούνταν και η Ελληνική γλώσσα, αλλά και ο Ελληνικός πολιτισμός, ήδη κοινός στους Ορθοδόξους λαούς των Βαλκάνιων, ήδη από τον καιρό της Ρωμανίας.

Παράλληλα, το γεγονός ότι οι Έλληνες αν και κατεκτημένοι διατήρησαν την εθνική τους αυτογνωσία εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενωμένοι αν και πολιτικά αποδυναμωμένοι, γύρω από τον πολιτισμό, την ιστορία και την Πίστη τους, χάρις στην Ορθόδοξη Εκκλησία (που εκείνη την περίοδο εκτός από την Πίστη, δίδασκε στους Έλληνες και την παιδεία στα Κρυφά Σχολεία του πρώτους Αιώνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας).

Οπότε σε ένα σημαντικό τμήμα της Ελληνικής ελίτ των (των Φαναριώτων), σχηματίστηκε η ιδέα ότι θα μπορούσε σταδιακά να διεισδύσουν στην Οθωμανική ελίτ και σε καιρούς τομείς στον πολιτικό και διοικητικό τομέα, ενώ αργότερα λίγο πριν, αλλά και μετά την ενδεχομένη χορήγηση της Οθωμανικής υπηκοότητας σε όλους τους πολιτείες της Αυτοκρατορίας όπως πιστεύαν όταν έγινε η εξέγερση/πραξικοματικά των Νεότουρκων (https://alophx.blogspot.com/2017/09/blog-post_58.html), πιστεύοντας ότι οι Έλληνες θα γίνονταν με τις «μεταρρυθμίσεις» τους σημαντικό μέρος και του Οθωμανικού στρατού, αναλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις σε αυτόν.

Σταδιακά, με τον τρόπο αυτό και περιμένοντας πολλοί από τους απελεύθερους αυτούς Έλληνες πιστεύαν ότι θα κατάφερναν και να αναλάβουν και την ηγεσία της Αυτοκρατορίας, αφού πολλοί Αυτοκράτορές που έπαιρναν τον θρόνο δεν είχαν μόνο τουρκική καταγωγή, αλλά και Ελληνική.

Αυτοί πίστευαν ότι αυτό θα ήταν εφικτό σε μεγάλο βαθμό, λόγω όπως αναφέρθηκε ότι Έλληνες ηταν μέρος της Οθωμανικής ελίτ και των πολιτικών, διοικητικών και στρατιωτικών μηχανισμών της Αυτοκρατορίας αυτής.

Όμως, στην περίπτωση αυτή, αυτό δεν συνέβη, λόγω του ότι οι παράγοντες που ίσχυαν στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δεν ίσχυαν στην Οθωμανική για την σταδιακή διείσδυση των Ελλήνων σε αυτή και την ανάληψη της ηγεσίας της.

Καταρχάς, οι Έλληνες και οι Τούρκοι δεν είχαν  ίδια θρησκεία, ούτε πολιτισμό όπως οι Αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι, ενώ θα γίνονταν άμεσα εξέγερση γάτων γενιτσάρων Τούρκων, που αν και Έλληνες πλειοψηφικά στην καταγωγή, ειχαν χάσει εθνική τους συνείδηση σαν Έλληνες καί φέρονταν χειροτέρα από ρους Τούρκους στους πρώην ομοεθνείς τους (όπως και οι Τσάμηδες), να μάθαιναν ότι θα απειλούνταν η θεση τους στον στρατό.

Κάτι τέτοιο δεν θα το επέτρεπαν ούτε ουλεμάδες, που θα έχαναν θρησκευτικό μονοπώλιο, αλλά ούτε και ο τουρκικός λαός, που θα έχανε τους άλλους λαούς που είχε σκλαβους, όπως και τα προνομία και τις απολαβές ως μονοί πολίτες πρώτης κατηγορίας, που τώρα θα έπρεπε να μοιράσουν με τους λαούς της Αυτοκρατορίας και θα έχαναν και τους σκλαβους τους.

Και παρόλο Τούρκοι Σουλτάνοι παντρεύονταν μέχρι και την Ελληνική Επανάσταση της Εθνεγερσίας του 1.821 μ.Χ. (μετά όχι) συχνά Ελληνίδες αριστοκράτισσες και πριγκίπισσες (όπως π.χ. η μανά του Μωάμεθ Β΄ και άλλων Σουλτάνων ηταν Ελληνίδες), οι γιοι τους όμως εκπαιδεύονταν να σκέφτονται να φέρνονται ως Τούρκοι και μουσουλμάνοι, παρόλο που υποστήριζαν ότι ηταν απόγονοι των Αυτοκράτορων της Ρωμανίας.

Οπότε, αν κάποιος όπως ήθελαν οι Φαναριώτες και κάποιος Σουλτάνος προσπαθούσε να εκχριστιανίσει κατά το πρότυπο του Μεγάλου Κωνσταντίνου την Οθωμανική Αυτογραφία, λόγω των μεγάλων διάφορων τους με την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, μάλλον θα εξοντώνονταν με πραξικόπημα του τουρκικού στρατού και των Γενίτσαρων (σε αντίθεση με τον στρατό του Μεγάλου Κωνσταντίνου του οποίου το μεγαλύτερο μέρος του στρατού ηταν Χριστιανοί).

{Επίσης, οι Φαναριώτες χωρισμένοι σε αυτούς του «Μεγάλου Ρωμαϊκού Σχέδιου» για διείσδυση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αυτός υπέρ της δημιουργίας ενός ενιαίου και αμιγούς Ελληνικού κράτους με απελευθέρωση όλων των Ελλήνων εδαφών σε Ευρώπη, την Μικρά Ασία και τον Πόντο (π.χ. οι έντιμοι Μανοί, αλλά και ο αδίστακτος, όπως και ο Κωλέττης, Μαυροκορδάτος-https://alophx.blogspot.com/2017/07/blog-post_93.html)}.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτυχίας του σχεδίου αυτού ήταν η περίπτωση του ικανού Φαναριώτοι Κλεάνθη Σκαλλιέρη που σπούδασε στην Δύση και ήταν ικανός τραπεζίτης και μασόνος/τέκτονας που ήθελε να υλοποιήσει το σχέδιο σταδιακής «Ελληνοποίησης» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έπεισε και τον φίλο του, τον Σουλτάνο Μουράτ τον Ε’ να γίνει μέλος της Στοάς που είχε δημιουργήσει στην Πόλη.

(Ο Σκαλλιέρη ήθελε να αντικατάστασή τον «Μεγάλο Ασθενή», την Οθωμανική Αυτοκρατορίας και του ελεύθερο Ελληνικό κράτος με το λεγόμενο «κράτος του Αιγαίου», που θα ένωνε τις δύο όχθες του Αρχιπελάγους σε μια ενιαία πραγματικότητα-https://www.emystras.com/post/%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%8C%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D).

Ο δε συνάδελφος του μασόνου Κλεάνθη Σκαλλιέρη και επίσης μασόνος Μεγάλος Βεζίρης Μιχνάντ Πάσας, ηταν αυτός που έριξε από τον θρόνο τον Σουλτάνο Αβδούλ Μετζίτ (που βρέθηκε πως «αυτοκτόνησε» με 33 μαχαιριές!!!), για να ανεβάσει τον επίσης μασόνο Σουλτάνο Μουράτ τον Ε΄.

Ο Σουλτάνος Μουράτ ο Ε’, όταν άρχισε να υλοποιεί τα σχέδια του φίλου του Κλεάνθη Σκαλλιέρη, όταν είδαν ο στρατός, οι ουλεμάδες και οι Οθωμανικές ελίτ τι έκανε, σύντομα τον έριξαν με πραξικόπημα και έβαλαν στην θεση του τον Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ τον Β΄.

Ο Σκαλλιέρης προσπάθησε στην συνέχεια με διάφορους τρόπους να ρίξει τον Αβδούλ Χαμίτ από τον Οθωμανικό θρόνο και να επαναφέρει τον Μουράτ, ή να βοηθήσει τον δεύτερο να δραπετεύσει, αλλά απέτυχε και τελικά κατεφυγε στην Ελλάδα όταν το Οθωμανικό κράτος κατάσχεσε την περιουσία του και πέθανε φτωχός.

Ο δε Ιησουΐτης Καπολαίων και ο Ρώσος στρατηγός και πρέσβης Ιγνατίεφ κατάφερε να εμποδίσει τα σχέδια του Έλληνα μασόνου Κλεάνθη Σκαλλιέρη και του συνάδελφου του Μιχνάντ Πασά για την δημιουργία μιας Ελληνοτουρκικής ένωσης.

Υπήρξαν και άλλοι Έλληνες πολιτικοί, Φαναριώτες ή του ελευθέρου Ελληνικού κράτους, οι οποίοι υποστήριξαν την θεωρεία αυτή του Ελληνοτουρκισμού, όπως και της δημιουργίας μίας Ελληνοτουρκικής Συνομοσπονδίας (https://alophx.blogspot.com/2018/02/blog-post_1.html).

Ο πρώτος που υποστήριξε την θεωρεία αυτή ηταν λέγεται ότι ηταν ο Γεώργιος Τραπεζούντιος τον 15 Αιώνα μ.Χ., ο οποίος επαναλαμβάνοντας τις πολλές προσπάθειες του παρελθόντος για την προσέγγιση της Ορθοδοξίας και του Ισλάμ συνέταξε, τον Ιούλιο του 1.453 μ.Χ., μία πραγματεία με τίτλο, Περί της αληθείας της των χριστιανών πίστεως, που έστειλε στον Μωάμεθ Β΄ για να τον πείσει για την ταυτότητα των δύο θρησκειών.

Σε μία επιστολή προς τον Μωάμεθ Β΄ του 1.466 μ.Χ., ο Τραπεζούντιος έγραφε: "Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι είσαι αυτοδικαίως Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων... Αλλά αυτός ο οποίος είναι αυτοκράτωρ των Ρωμαίων είναι επίσης και αυτοκράτωρ όλης της γης". Οι υποστηρικτές του Ελληνοτουρκισμού θεωρούν τον Γεώργιο Τραπεζούντιο ως τον ιδρυτή της ιδεολογίας αυτής.

Άλλος υποστηρικτής της ηταν ο Γεώργιος Τυπάλδος Ιακωβάτος, βουλευτής στο κοινοβούλιο των Ιονίων νήσων και από το 1.864 μ.Χ. βουλευτής του Βασιλείου της Ελλάδος στην Αθήνα, που ηταν και αυτός υπέρ μίας Ελληνοτουρκικής συνομοσπονδίας και έλεγε ότι ότι από καταβολής κόσμου στην ιστορία της Ανατολικής Μεσογείου «Όπου ο Τούρκος βάζει το πόδι του, εκεί βρίσκεται η Ρωμιοσύνη» (τα ίδια υποστήριζε και ο 4 φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας και τέκτονας/μασόνος Επαμεινώνδας Δεληγεώργης).

Ο Αθάνασιος Νικολαΐδης–Σουλιώτης, είχε δημιουργήσει μία τεκτονική στοά στην Πόλη, που είχε ως στόχο την ενοποίηση του Ελληνοτουρκικού χώρου και στην συνέχεια οραματίσθηκε μία Ελληνοτουρκική τελωνειακή ένωση, πρόδρομο της Ελληνοτουρκικής Συνομοσπονδίας που σχεδίαζε.

Ο μεγαλοτραπεζίτης Στέφανος Σκουλούδης επικεφαλής του Αγγλικού τεκτονικού δόγματος στην Πόλη, ο Γεώργιος Ζαρίφης, τέκτονας και προσωπικός τραπεζίτης του Σουλτάνου και ο Καραθεοδωρής Πασάς (https://cognoscoteam.gr/archives/2479), επίσης τέκτονας, εκπρόσωπος της Πύλης στο συνέδριο του Βερολίνου, υποστήριζαν ένθερμα την επανένταξη του Ελληνικού κράτους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Ιών Δραγούμης, ίδρυσε μάλιστα για την υλοποίηση της, και σε συνεργασία με τον εξ Ηπείρου φίλο του, αξιωματικό Αθανάσιο Σουλιώτη-Νικολαΐδη την μυστική «Οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως». Η ιδέα του Δραγούμη διακρινόταν σε δύο στάδια.

Στο πρώτο, οι τότε χριστιανικές εθνότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι, Αρμένιοι, κ.ά.) έπρεπε να ευαισθητοποιηθούν και να ζητήσουν από την κυρίαρχη τουρκική εθνότητα, καθοδηγούμενοι και συντονιζόμενοι από τους Έλληνες, την αναγνώριση σ’ αυτές ισοπολιτείας.

Το ίδιο έπρεπε να γίνει με τις μουσουλμανικές εθνότητες (Αλβανοί, Κούρδοι, Άραβες, κ.ά.). Το δεύτερο στάδιο προέβλεπε συνεργασία όλων των εθνοτήτων, υπό την ηγεσία της Ελληνικής, με την τουρκική, στην δημιουργία μιας Ανατολικής Αυτοκρατορίας (https://www.olympia.gr/1188101/istoria/ellinotourkika-dragoumis-ellada/).

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Κεμάλ Αττατούρκ ηταν οι πρώτοι που προώθησαν την «Ελληνοτουρκική φιλία» και την ιδέα συγκρότησης Ελληνοτουρκικού κράτους, πριν τον ΓΑΠ (που χόρευε ζεμπέκικο με τον Ισμαήλ Τζε για την δήθεν «Ελληνοτουρκική φιλιά») που και αυτός ηταν υπέρ μιας Ελληνοτουρκικής Συνομοσπονδίας, όπως και η Σημίτης, ο Κούλης και η Ντόρα Μπακογιάννη (https://www.emystras.com/post/%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%8C%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D).

[Ο βουλευτής Λέων Μακκάς, στενός συνεργάτης του Βενιζέλου, στις αναμνήσεις του, για τις συναντήσεις που είχε με τον ιδρυτή της Τουρκίας το 1.931 μ.Χ., έγραψε: "Ὁ Κεμάλ ήταν ο απόστολος ενός είδους πλατιάς Ελληνοτουρκικής Αυτοκρατορίας με δύο διοικητικές πρωτεύουσες και με μία πνευματική πρωτεύουσα, την Αυγούστα πόλη:

Που υπήρξε διαδοχικά το Βυζάντιο, η Κωνσταντινούπολη, η Ιστανμπούλ και που θα είναι πάντα, από την ίδια την γεωγραφική της θέση, η Βασιλεύουσα ενός ολοκλήρου Ανατολικού κόσμου. Δεν είχα μπροστά μου τον Μέγα Πέτρο της Τουρκίας αλλά πιο πολύ έναν άλλο Βίκτωρα Ούγκο που απήγγελνε νέες Orientales].

Άλλοι Έλληνες πολιτικοί έκαναν το ίδιο, όπως π.χ. ο Ι. Μεταξάς, ο Ν. Πλαστήρας που πρότεινε στον Μέντερες μία «Ελληνοτουρκική Ένωση»), ενώ  ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος της χούντας υπό ορούς, σε δηλώσεις του ανήμερα της Άλωσης (29/5/1.971 μ.Χ.), στην Μιλιέτ, αναφέρθηκε σε μία «Ανατολική Ομοσπονδία» μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας που θα πραγματωνόταν τα επόμενα 20 ή 50 χρόνια (https://ardin-rixi.gr/archives/220065).

Στην νεότερη Ελληνική ιστορική περίοδο, ο πιο γνωστός υποστηρικτής του Ελληνοτουρκισμού ηταν ο καθηγητής Δημήτριος Κυστικής (ως σύμβουλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του τούρκου προέδρου Τουργκούτ Οζάλ) στην εποχή μας (https://ardin-rixi.gr/archives/234338, https://www.tribune.gr/politics/news/article/343421/senaria-diamelismou-tis-tourkias-ke-dimiourgias-ellinotourkikis-omospondias.html), ο οποίος είχε πολλούς επιφανείς υποστηριχτές, μεταξύ των οποίων τον πρώην δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον τούρκο Πρόεδρο κ. Τουργκούτ Οζάλ (https://cognoscoteam.gr/archives/21685).

[Αυτό το «όνειρο» είχε και ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο οποίος ήταν επίσης ένθερμος υποστηριχτής της Ελληνοτουρκικής Ομοσπονδίας (https://www.tribune.gr/politics/news/article/343361/opados-tou-ellinotourkismou-o-varoufakis-theli-na-katargithoun-ta-sinora-elladas-tourkias.html, https://www.efsyn.gr/politiki/exoteriki-politiki/225742_otan-o-papadopoylos-nomize-oti-einai-benizelos). Το Σάββατο 25^η Μαρτίου 2017 μ.Χ. από την Ρώμη ο Γιάνης Βαρουφάκης φέρεται να δήλωσε σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα υπέρμαχος του Ελληνοτουρκισμού.

Μια δήλωση που μπορεί να είναι είτε μια ακόμη “βαρουφάκεια” φωτοβολίδα, από αυτές που πετά κατά καιρούς για να ασχολούνται μαζί του, ή ίσως να “απηχεί” απόψεις που άκουσε, ενστερνίστηκε και εξέφρασε δημοσίως (https://www.tribune.gr/politics/news/article/343361/opados-tou-ellinotourkismou-o-varoufakis-theli-na-katargithoun-ta-sinora-elladas-tourkias.html).

Στις 25 Μαρτίου επίσης, ο αρθρογράφος του TRIBUNE, Στέφανος Μυτιληναίος, έγραψε: “Η Ελλάδα θα επεκταθεί στα Βαλκάνια και θα επιστρέψει στην Μέση Ανατολή. Αυτό είναι το μέλλον, αυτός είναι ο εθνικός σχεδιασμός…

Εξάλλου, μεγάλο ενδιαφέρον θα έχει να δούμε εάν θα υπάρχει και Τουρκία και πώς θα υπάρχει ή πόσες Τουρκίες θα έχουμε… Γιατί, όπως άκουσα, η Τουρκία θα ενταχθεί κάποια στιγμή στην ΕΕ, σε αυτή την «τετραρχία» Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα προκύψει, όχι όμως ολόκληρη εάν με εννοείτε. Είναι και οι Κούρδοι, 40 εκ. άνθρωποι δίχως πατρίδα. Αδικία” (https://www.tribune.gr/blog/news/article/343148/ee-ine-teliomeni-o-neos-rolos-tis-elladas-mazi-tis-ipa-se-valkania-ke-mesogio.html)].

[Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι οι Εθνικισμοί των λαών της Βαλκανικής θα οδηγούσαν στην αποτυχία το κίνημα του Ρήγα και το σχεδίου του για την Παμβαλκανική δημοκρατική ομοσπονδία του λαών των Βαλκάνιων, Χριστιανών και μουσουλμάνων.

Αυτό απέδειξε και η Επανάσταση της Εθνεγερσίας του 1.821 μ.Χ., που ξεκίνησε ως γνωστόν στην Μολδοβλαχία, όταν  προδώσαν τους Φιλικούς οι Σέρβοι και Βλάχοι σύμμαχοι τους, οπότε το σχέδιο των Φιλικών για ξεσηκωμό όλων των Ευρωπαϊκών λαών για την δημιουργία μιας ομοσπονδίας υπό Ελληνική πολιτισμική και πολιτική κυριαρχία απέτυχε, όπως και το σχέδιο των κομμουνιστων του Ζαχαριάδη για παρεμφερείς λογούς, ένα στο γεγονός

Αυτό συνέβαινε και επειδή μετά την Επανάσταση του 1.821 μ.Χ. και την άνοδο των εθνικισμών στου; Βαλκανικούς λαούς, οι οποίοι δεσμοί μεταξύ τους έσπασαν, όπως και οι Εκκλησιαστικοί, αφού οι εθνικιστές κυβερνήσεις όλων των Βαλκανικών λαών (και της Ελλάδας) ανακήρυξαν πραξικοπηματικά την αυτοκέφαλά τους με την βία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κατά παράβαση όλων των Εκκλησιαστικών κανόνων, όπως ακριβώς έκαναν και στις μέρες μας οι νεοναζί του Κίεβου από το Πατριαρχείο της Μόσχας].

Επίσης, μία εναλία Ελληνοτουρκική συνομοσπονδία θα επιτρέψει στους επιχειρηματίες να πουλούν τα εμπορεύματα τους χωρίς δασμούς και να εξαγοράσουν με τον καπιταλισμό και τον ακραίο φιλελευθερισμό όλες τις σημαντικές εταιρείες και τους ζωτικούς κλάδους της περιοχής για λογαριασμό τους και να διανύουν ελευθέρα τα εμπορεύματα και τα κεφάλαια τους.

Άλλος ένας λόγος που ήθελαν να δημιουργήσουν μία Ελληνοτουρκική συνομοσπονδία ήταν και μέσω της δημιουργίας του κράνους αυτού να μπορέσουν οι μασόνοι με την υποστήριξη των Αγγλογάλλων να αποτρέψουν την κάθοδο των Ρώσων μέσω των Στενών του Βοσπόρου στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο. 

Όπως ακριβώς στις μέρες μας γίνεται στην Ελλάδα, με τον αφοπλισμό των Ελληνικών νησιών με τα όπλα υπεράσπισης τους να δίνονται στην Ουκρανία, με το Ελληνικό πολιτικό σύστημα να υποτάσσεται στην Τουρκία και να θέλει να πολεμήσει την Ρωσία.

 

Θα είναι άραγε αυτή η εξέλιξη των πραγμάτων στις μέρες μας; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά, άλλα μόνο αν λάβουμε όλα τα κατάλληλα μέτρα ως λαός θα αποφύγουμε τις οποίες κακοτοπιές και θα φέρουμε εκ νέου την πολυαγαπημένη μας πατρίδα σε μία κατάσταση ακμής και ευημερίας.

ΕΞΤΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΑΡΘΡΑ

Οι διασκέψεις για την δημιουργία μιας "Ομοσπονδίας των Βαλκανικών Λαών" στα χρόνια του Μεσοπολέμου και ο ρόλος του Ελληνικού τεκτονισμού.

Η υπογραφή του τετραμερούς Βαλκανικού Συμφώνου το 1.934 μ.Χ. Μετά το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου σημειώθηκε μια ζωηρή πολιτική κίνηση για την δημιουργία ευρύτερων υπερεθνικών οργανισμών που θα οδηγούσαν τους λαούς σε στενότερη συνεννόηση και συνεργασία, αλλά κυρίως θα απομάκρυναν την πιθανότητα νέων πολέμων, μέσω μιας διακρατικής διαιτησίας...

 Ένας τέτοιος οργανισμός υπήρξε η Κοινωνία των Εθνών (πρόδρομος του ΟΗΕ), υπό την σκέπη των νικητών του Α΄ παγκοσμίου πολέμου (ΗΠΑ, Αγγλίας, Γαλλίας). Στην Βαλκανική αναπτύχθηκε μια αντίστοιχη πρωτοβουλία στα τέλη της δεκαετίας του 1.930 μ.Χ. για την δημιουργία μιας Βαλκανικής ομοσπονδίας όλων των Εθνών της Χερσονήσου συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας. Οι πρώτες επίσημες συζητήσεις έγιναν στις αρχές Οκτωβρίου 1.929 μ.Χ. στην Αθήνα και στους Δελφούς όπου συνήλθε το 27^ο παγκόσμιο Συνέδριο της Ειρήνης

Η κάθε Βαλκανική χώρα προσήλθε στην συζήτηση με διαφορετική προσέγγιση, που αποτελούσε κάτοπτρο των εθνικών επιδιώξεων της. Η Γιουγκοσλαβία επιθυμούσε μια Βαλκανική συνεννόηση στον οικονομικό τομέα με υπερεθνικό χαρακτήρα, εποφθαλμιόντας μια εμπορική έξοδο στο Αιγαίο μέσω της Θεσσαλονίκης που αποτέλεσε βασική της επιδίωξη στην εξεταζόμενη περίοδο (ας θυμηθούμε και την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας με την δικτατορία του Παγκάλου που αρνήθηκε να επικυρώσει μετά ο Βενιζέλος).

Η Ρουμανία έδινε μεγαλύτερη σημασία σε μια πολιτιστική προσέγγιση των λαών της Βαλκανικής. Η Βουλγαρία είχε ως βασική της θέση ότι η νέα ομοσπονδία όφειλε να έχει ως βασική της προτεραιότητα τον σεβασμό των Βουλγαρικών μειονοτήτων στην Δοβρουτσά και στην Δυτική Θράκη.

Η Ελληνική πλευρά είχε ως πρωτεργάτη και οραματιστή τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, ο οποίος υποστήριζε μια ομοσπονδία ανεξάρτητων εθνοτήτων που θα παγίωνε την ειρήνη μεταξύ τους και θα συστηματοποιούσε την συνεργασία τους σε όλα τα επίπεδα (οικονομικό, πολιτιστικό κτλ).

Επειδή οι εκπρόσωποι της Βουλγαρίας έθεταν ως όρο για την συμμετοχή τους σε μελλοντική διάσκεψη τον σεβασμό των μειονοτήτων, υποκρύπτοντας μια ενδόμυχη βλέψη στην Μακεδονία, ο Παπαναστασίου δέχθηκε στην πρώτη συνδιάσκεψη να συζητηθεί το θέμα κατ΄αρχήν. Ο Βενιζέλος στάθηκε επιφυλακτικός έναντι της ιδέας, υπογραμμίζοντας πάντως ότι ανεξάρτητες προσωπικότητες θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο για μια Βαλκανική συνεννόηση.

Ακολούθησε η συνδιάσκεψη των Αθηνών (Οκτώβριος 1.930 μ.Χ.), της Κωνσταντινούπολης (Οκτώβριος 1.931 μ.Χ.) και του Βουκουρεστίου (Οκτώβριος 1.932 μ.Χ.).  Τα αποτελέσματα σε αυτές τις συνδιασκέψεις υπήρξαν πενιχρά έως ασήμαντα λόγω κυρίως των διαφορετικών επιδιώξεων των εκπροσώπων των συμμετεχόντων.

Ήταν φανερό πως τουλάχιστον η Βουλγαρία συμμετείχε καθαρά για να πετύχει μια αναθεώρηση του εδαφικού status qvo των Βαλκανίων ώστε να εξασφαλίσει μια έξοδο στο Αιγαίο, αλλά και οι υπόλοιποι εκπρόσωποι απλώς προσπαθούσαν να προωθήσουν τις επιδιώξεις των κυβερνήσεων τους οι οποίες άλλωστε είχαν εμπλακεί στην επιλογή τους ως εκπρόσωποι στις συνδιασκέψεις αυτές.

Στις συνδιασκέψεις οργανώθηκαν επιτροπές για να εξετάσουν τις Βαλκανικές διακρατικές σχέσεις ανά κατηγορία, αλλά τα πορίσματα των εργασιών αφ΄ενός ήταν γενικόλογα και αποτελούσαν την συνισταμένη διαφορετικών απόψεων, αφ΄ετέρου δεν μπορούσαν να δεσμεύσουν τις κυβερνήσεις τους.

Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στα ζητήματα που υπήρξε ομοφωνία (ταχυδρομική ένωση, νομική ισότητα των δύο φύλων, δικαίωμα της έγγαμης γυναίκας να διαλέξει την εθνικότητα της, ίδρυση Βαλκανικού αγροτικού επιμελητηρίου) δεν υπογράφτηκε καμία συμφωνία και δεν εφαρμόστηκε απολύτως τίποτε γιατί οι συμμετέχοντες δεν μπορούσαν να δεσμεύσουν της κυβερνήσεις τους καθώς ο χαρακτήρας των συνδιασκέψεων ήταν ανεπίσημος.

Ο ηγέτης και βασικός εμψυχωτής της όλης δραστηριότητας από Ελληνικής πλευράς ήταν αναμφίβολα ο Παπαναστασίου, ο οποίος πίστευε στην Διεθνή αλληλεγγύη, αλλά και στην δυνατότητα υπερεθνικών οργανισμών να αυξήσουν την διακρατική συνεννόηση.

Από την άλλη, σημαντικός υποκινητής της δραστηριότητας για μια παμβαλκανική ένωση των λαών ήταν και ο Ελληνικός τεκτονισμός, που έτσι και αλλιώς υποστήριζε πάντοτε ιδέες υπερεθνικής συνεργασίας ήδη από την εποχή του Ρήγα Φεραίου, αλλά και αργότερα με ιδέες για μια Ελληνοτουρκική συνεργασία στην βάση μιας πιθανής πολιτικής ενότητας στην βάση της αναγνώρισης των πολιτικών δικαιωμάτων των μειονοτήτων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Σύμφωνα με τον ερευνητή του Ελληνικού τεκτονισμού κ. Ιωάννη Λουκά, ο Ελληνικός τεκτονισμός στην συγκυρία του 1.930 μ.Χ. εκπροσωπούσε κυρίως την εμπορική αστική και μεγαλοαστική τάξη που προσπαθούσε να βρει διέξοδο δραστηριότητας στα Βαλκάνια, αλλά και μια έμμεση επιστροφή στα Μικρασιατικά παράλια και στην Κωνσταντινούπολη, όπου τα Ελληνικά κεφαλαιουχικά συμφέροντα είχαν καταρρακωθεί.

Οι σχετικές διεργασίες είχαν ξεκινήσει στην "στοά της Μεγάλης Ανατολής" το 1.929 μ.Χ. πριν την συνδιάσκεψη της ειρήνης, με συμμετοχή Γιουγκοσλάβων και Ευρωπαίων πολιτικών προσώπων, όπως ο Γ. Παγιάλοβιτς μεγάλος διδάσκαλος αλλά και ο αντιπρόεδρος της γερουσίας του Βελγίου Λαφονταίν Μεγάλος Διδάσκαλος της Μεγάλης Ανατολής" του Βελγίου.Οι επαφές αυτές έγιναν στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη και οργανώθηκαν από τον Παπαναστασίου.

Ο ίδιος ο Παπαναστασίου υπήρξε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της "μεγάλης στοάς της Ανατολής", καθώς εκτός ότι ήταν Αγγλόφιλος, πίστευε ότι η μασονία ήταν όχημα εκδημοκρατισμού των λαών, όπως επίσης εκτιμούσε στον τεκτονισμό την οικουμενική του διάσταση. Όταν ανέλαβε για ένα πολύ μικρό διάστημα πρωθυπουργός το 1.932 μ.Χ. προσπάθησε να καταστήσει την ερχόμενη Βαλκανική  συνδιάσκεψη τεκτονική υπόθεση καθώς πίστευε ότι αυτό θα βοηθούσε στην ευόδωση τους. Στις 5 Μαΐου 1.932 μ.Χ. σε μια υψηλού επιπέδου τεκτονική συνδιάσκεψη με την παρουσία μελών των Αθηναϊκών τεκτονικών στοών "Υψηλάντης", "Ακρόπολις" και "Κοραής" με θέμα τις ενέργειες του Ελληνικού τεκτονισμού για την προώθηση της ειρήνης και της συνεργασίας στα Βαλκάνια.

Ο Παπαναστασίου ήταν ο βασικός ομιλητής και αφού ανέπτυξε τις θέσεις του για το είδος της Βαλκανικής συνεργασίας που θα εξασφάλιζε την ειρήνη στην περιοχή, χαρακτήρισε την ποθούμενη Παμβαλκανική Ένωση ως την νέα μεγάλη Ιδέα του Ελληνισμού την οποία οφείλει να στηρίξει πάσι δυνάμει ο Ελληνικός τεκτονισμός.

Η τέταρτη συνδιάσκεψη έγινε στην Θεσσαλονίκη το 1.933 μ.Χ. και είχε ως βασικό αντικείμενο την συζήτηση για μια τελωνειακή ένωση των Βαλκανικών χωρών και μια σύμβαση για μια τοπική οικονομική συνεννόηση.

Παρά τις στομφώδεις δηλώσεις του Παπαναστασίου στο τέλος των εργασιών της συνδιάσκεψης για "πολιτική προσέγγιση που επιτεύχθηκε" και για "βήματα εμπρός", τίποτε ουσιαστικό δεν είχε προκύψει καθώς οι όποιες συμφωνίες αγνοούνταν από τις κυβερνήσεις των Βαλκανικών Χωρών

Τελικώς όλη η προσπάθεια των συνδιασκέψεων αξιοποιήθηκε μερικώς από τέσσερα μόνο Βαλκανικά κράτη με την υπογραφή ενός Βαλκανικού Συμφώνου στις 8 Φεβρουαρίου 1.934 μ.Χ. στην Αθήνα. Το Βαλκανικό σύμφωνο αφορούσε κυρίως την προσπάθεια των κρατών που ευνοούσαν την διατήρηση του υφιστάμενου εδαφικού διακανονισμού (Ελλάδα, Τουρκία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία), απείχε η Βουλγαρία, αλλά και η Αλβανία που είχε ενταχθεί καθαρά στην σφαίρα επιρροής της Ιταλίας.

Το πρώτο άρθρο του συμφώνου προέβλεπε την διασφάλιση των συνόρων μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών και το δεύτερο προέβλεπε μια σειρά από "χαλαρές" υποχρεώσεις των μερών για την αποφυγή πολεμικής εμπλοκής στα Βαλκάνια.

Είναι φανερό πως οι συνδιασκέψεις που είχαν προηγηθεί δεν είχαν συνεισφέρει ούτε στο ελάχιστο στην διαμόρφωση του Συμφώνου που αποτελούσε απλώς μια αμυντική κίνηση των ενδιαφερόμενων μερών έναντι πιθανών πολεμικών εξελίξεων που δεν έμοιαζαν τόσο μακρινές.

Το σύμφωνο υπογράφτηκε από Ελληνικής πλευράς από τον πρωθυπουργό Παναγή Τσαλδάρη, αλλά από την πρώτη στιγμή βρήκε πολλούς αντιπάλους εντός και εκτός Ελλάδας. Στο εξωτερικό, η Ιταλία και η Γερμανία ως αναθεωρητικές δυνάμεις κατήγγειλαν την συμφωνία, ενώ και η Αγγλία εξέφρασε επιφυλάξεις καθώς το σύμφωνο προφανώς υποβάθμιζε την Κ.Τ.Ε. που ήδη είχε χάσει πολύ έδαφος στις διπλωματικές και πολιτικές εξελίξεις της εποχής.

Η υποδοχή του Συμφώνου στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα αρνητική από τον Βενιζέλο και την αξιωματική αντιπολίτευση, καθώς υπήρχε η υποψία ότι η αμυντική αυτή συμφωνία αφορούσε και χώρες εκτός Βαλκανίων όπως την Μουσολινική Ιταλία που την εποχή εκείνη πρόβαλλε ως υπερδύναμη της περιοχής.

Ταυτόχρονα η άποψη των "Φιλελευθέρων" βάραινε καθώς είχαν την δυνατότητα να ματαιώσουν την κύρωση της σύμβασης, καθώς διέθεταν πλειοψηφία στην Γερουσία. Ακολούθησε η δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών Μάξιμου, ο οποίος δήλωσε ότι το αμυντικό σύμφωνο αφορούσε  μόνο τις Βαλκανικές χώρες, ενώ και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι το σύμφωνο δεν δέσμευε την Τουρκία σε περίπτωση Ρουμανο-Τουρκικού πολέμου.

Αυτές οι δηλώσεις μείωσαν αμέσως την ισχύ του συμφώνου, ενώ και η πτώση του Ρουμάνου πρωθυπουργού Τιτουλέσκου οπαδού της Βαλκανικής συνεννόησης μείωσαν ακόμη περισσότερο τις προσδοκίες από το Σύμφωνο (https://tofanari.blogspot.com/2018/08/blog-post_10.html).