Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΟΙΚΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΟΙΚΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ

Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

Ως γνωστόν,  οι Ελληνικοί εποικισμοί,  υπήρξαν αποτέλεσμα των μεγάλων πληθυσμιακών ανακατατάξεων,  καθώς και Μεταναστεύσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν  από την αρχαία Ηπειρωτική Ελλάδα  προς όλα τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, όπως και προς τα παραλίας της Μικράς Ασίας.

Συνέπεια όλων αυτών των μετακινήσεων, ήταν να πραγματοποιηθεί μία μαζική εγκατάσταση πληθυσμών στα νησιά του Ιονίου και Αιγαίου Πελάγους, αλλά και να υπάρξει, μία μεγάλη πληθυσμιακή αποσυμφόρηση των ιδιαίτερα τότε πυκνοκατοικημένων περιοχών της ηπειρωτικής Ελλάδος.

Τόσο ο πρώτος όσο και ο δεύτερος Ελληνικός αποικισμός, πραγματοποιήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, ενώ και τα δύο αυτά χρονικά κύματα είχαν ιδιαίτερα μεγάλη χρονική απόσταση το ένα από το άλλο.

Κυρίως ο πρώτος Ελληνικός αποικισμός, θεωρείται ότι πραγματοποιήθηκε εξαιτίας της γνωστής σε όλους μας «καθόδου των Δωριέων» από την Βόρεια Ελλάδα προς το Νότο, γεγονός το οποίο ανάγκασε τα Ελληνικά φύλα που κατοικούσαν σε αυτά τα εδάφη, να αποχωρήσουν από αυτά και να κατευθυνθούν προς το Αιγαίο, καθώς και στα παράλια της Μεσογείου, προκειμένου να μην υποδουλώσουν στους Δωριείς.

Οι Δωριείς, οι οποίοι ήταν Ελληνικό φύλλο, το οποίο κατοικούσε πιθανότατα κατοικούσε αρχικά στις περιοχές της Μακεδονίας και της Ηπείρου, κατήλθε στην συνέχεια προς το Νότο και συγκεκριμένα στην δυτική Στερεά Ελλάδα, όπου και εγκαταστάθηκε σε μια περιοχή,  στην οποία και έδωσαν το όνομά τους, την γνωστή σε όλους μας Δωρίδα.

Στην συνέχεια, οι  Δωριείς επεκτάθηκαν εδαφικά προς την Βοιωτία και την Πελοπόννησο, αναγκάζοντας τους πρώτους κατοίκους των περιοχών αυτών να τις εγκαταλείψουν μαζικά και να κατευθυνθούν προς το Αιγαίο, την Μικρά Ασία, ακόμα και την Φοινίκη και την Παλαιστίνη, προκειμένου να γλιτώσουν τις ζωές τους και την υποδούλωση τους σε αυτούς.

Συνεπεία δε, όλων αυτών των πληθυσμιακών μετακινήσεων, ήταν να ιδρυθούν πάρα πολλές νέες αποικίες στις περιοχές αυτές. Όμως, θα πρέπει να αναφερθεί, ότι δεν ήταν όλοι οι Ελληνικοί εποικισμοί που πραγματοποιήθηκαν στο Αιγαίο αποτελέσματα πολεμικών επιχειρήσεων, αφού πολλοί από αυτούς έγιναν με πάρα ειρηνικό τρόπο από τα Ελληνικά φυλά τον Ιώνων και των Αιολέων.

Αυτοί, ιδρύσαν νέες αποικίες, κυρίως για εμπορικούς λόγους όσο και για λόγους πληθυσμιακής αποσυμφόρησης, τόσο στα νησιά των Κυκλάδων, όσο και στα απέναντι Μικρασιατικά παράλια.

Παρόλα αυτά, νέους εποικισμούς, δεν έκαναν μόνο οι εκδιωγμένοι πληθυσμοί, αλλά και οι ίδιοι οι Δωριείς, όταν έφτασαν στο σημείο ένα πάρα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους, να μην  μπορεί να διατραφεί και να αναπτυχθεί μέσα στο το περιορισμένο μέγεθος αυτών (που μόνο ένα μέρος τους άλλοτε ήταν ιδιαίτερα εύφορο).

Σε αντίθεση με τον πρώτο, ο δεύτερος Ελληνικός αποικισμός (https://www.pentapostagma.gr/2018/05/%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%BD-%CE%B3.html), δεν ήταν ένα τυχαίο φαινόμενο που συνέβη λόγω των κατακτήσεων των Δωριέων, αλλά μία οργανωμένη μαζική Ελληνική Επιχείρηση προς όλα τα παράλια της Μεσογείου, με στόχο την ίδρυση πολλών εμπορικών αποικιών.

Όμως, εκτός της μαζικής πληθυσμιακής έκρηξης, καθώς και των εμπορικών λόγων (δηλαδή εύρεση νέων εμπορικών δρόμων και πελατών) για τους οποίους ιδρύθηκαν στον δεύτερο Ελληνικό εποικισμό πολλές Ελληνικές αποικίες στην Μεσόγειο, εξίσου σημαντική, ήταν παράλληλα και ανάγκη η εύρεσης πολλών πρώτων υλών από τους Έλληνες, εξαιτίας του γεγονότος του ότι στα εδάφη της πατρίδας τους, αυτές βρισκόταν εκείνη την περίοδο σε πολύ περιορισμένη κλίμακα.

Στην συνέχεια, οι αποικίες δημιουργούσαν νέες αγορές με τις τοπικές κοινωνίες, ενώ προμήθευαν και την Μητρόπολη με νέες πρώτες ύλες, οι οποίες της ήταν απαραίτητες, αποτελώντας επιπλέον και ενδιάμεσους εμπορικούς σταθμούς της προς τις νέες περιοχές.

Η αποστολή των αποίκων γινόταν την Μητρόπολη, οι οποία πρώτα έπαιρνε για «Θεϊκή ευλογιά» χρησμό από το μαντείο των Δελφών, το οποίο και πληροφορούνταν που βρισκόταν οι πιο κατάλληλες εμπορικές σχέσεις, μέσω των πολλών συζητήσεων με τους εμπόρους της εποχής, που ερχόταν σε αυτό.

Έτσι, μέσω του δευτέρου Ελληνικού αποικισμού, δημιουργήθηκαν πολλές νέες αποικίες στις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, στην Σικελία, στην Νότια, Ιταλία, στην Γαλατία,  στον Εύξεινο Πόντο, στο Ιόνιο, στην Ιλλυρία,  ακόμα μέχρι και την Ισπανία, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και την Κυρήνη.

Ιδιαίτερα δε, οι Ελληνικές αποικίες στην Μικρά Ασία, την Αίγυπτο καθώς και στην Ουκρανία, διατηρήθηκαν μέχρι και τον 20^ο αιώνα, όταν λόγω τον γενοκτονιών και των διώξεων του Ελληνικού στοιχείου σε αυτές τις περιοχές.

[Τόσο από τον Κεμάλ (Μικρασιατική Καταστροφή-Γενοκτονία, Γενοκτονία των Ποντίων), τους Σοβιετικούς (διωγμός-γενοκτονία Ελλήνων της Ουκρανίας-Κριμαίας) και του Νάσερ (καταστροφή Αιγυπτιακού Ελληνισμού), αυτοί οι Ελληνικοί οικισμοί χάθηκαν οριστικά και σήμερα αποκαλούνται αλύτρωτες Πατρίδες.

Στην δε κυρίως Ελλάδα, μέχρι το έτος 1912, συνολικά 250.000  Έλληνες, είχαν φύγει λόγω της φτώχειας ως μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ήτοι το 10% του συνολικού τότε πληθυσμού της χώρας].

Όμως και στα νεότερα χρόνια, είχαμε κατά κάποιο τρόπο την επανίδρυση νέων Ελληνικών αποικιών σε άλλες χώρες, οι οποίες έλαβαν μία νέα μορφή, αφού δεν βρίσκονταν πια ως ανεξάρτητες πόλεις στα εδάφη άλλων κρατών, αλλά πολλοί Ελληνικοί πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν μαζικά σε νέες χώρες εξαιτίας μετανάστευσης (φτώχειας) και δημιούργησαν σε αυτές Ελληνικές κοινότητες.

Οι κοινότητες αυτές, οι οποίες χτιζόταν πάντα γύρω από μία Ελληνική Εκκλησία (που ήταν και το κεντρικό σημείο τους) σε όλα τα ξένα κράτη, περιείχαν στο εσωτερικό τους, τους Ελληνικούς πληθυσμούς της διασπορά (μετανάστες), οι οποίοι με τον τρόπο αυτό, βρισκόταν μαζί με τους ομοεθνείς τους, συνεχίζοντας από κοινού τις Ελληνικές παραδόσεις και τις συνήθειες της μητέρας πατρίδας.

Τα στοιχεία δε, που ένωναν τους Έλληνες της διασποράς, ήταν η κοινή Πίστη, τα ήθη και έθιμα, οι αντιλήψεις, οι παραδόσεις, καθώς και η κοινή μνήμη πώς ήταν Έλληνας και κατάγονταν από την κυρίως Ελλάδα.

Ιδίως η Εκκλησία, έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στις κοινότητες αυτές, αφού αυτός ήταν ο τόπος στον οποίο καθίσταται εφικτή η συνάντηση με τους ομοεθνείς τους, καθώς και η συζήτηση για όλα τα τρέχοντα ζητήματα που αφορούσαν αυτούς και την πατρίδα τους, ενώ μέσω αυτών γνώριζαν αν κάνεις τους είχε προβλήματα και τον βοηθούσαν.

Επίσης, ιδρυθήκαν πάρα πολλοί πολιτιστικοί, ιστορικοί, λαογραφικοί, μουσικοί, καθώς και σύλλογοι χορού, οι οποίοι συνέδεαν τους Έλληνες διασποράς με την πατρίδα τους, θυμίζοντάς τους συνεχώς τα Ελληνικά ήθη και έθιμα τα οποία και εξασκούσαν μέσω αυτών.

Φυσικά και στην περίπτωση αυτή, η ίδρυση νέων ελληνικών κοινοτήτων στο εξωτερικό, έγινε και πάλι εξαιτίας του μεγάλου υπερπληθυσμού που υπήρχε στην κυρίως πατρίδα, όπως και λόγω της μεγάλης ανεργίας, αλλά σε αντίθεση με τους Ελληνικούς εποικισμούς του παρελθόντος, δεν υπήρξε κάποια ιδιαίτερη κρατική προσπάθεια κατεύθυνσης και ίδρυσης αυτών των νέων Ελληνικών κοινοτήτων.

Οι νέες Ελληνικές κοινότητες που δημιουργήθηκαν, βρισκόταν σε πάρα πολλά σημεία του κόσμου, όπως τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στον Καναδά, στην Αυστραλία, καθώς και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου όπως στην Ευρώπη, την Αφρική, αλλά και στις χώρες της Ασίας.

Και στην περίπτωση αυτή, όπως στους Ελληνικούς αποικισμούς του παρελθόντος, οι Έλληνες της διασποράς απέστειλαν πολλά χρήματα και εμβάσματα στην κυρίως Ελλάδα, η οποία βοηθήθηκε πολύ μέσω αυτών, αναπτύσσοντας πολύ την οικονομία της (συνολικά οι Έλληνες της διασποράς, υπολογίζονται σε σχεδόν δέκα εκατομμύρια).

Επιπλέον, χάρη στις σχέσεις που δημιουργήσαν οι Έλληνες του εξωτερικού με τους κατοίκους των νέων κρατών στους οποίους και δημιουργήσαν τις κοινότητές τους, δημιουργήσαν νέες αγορές για την Ελλάδα, ενώ πολλές φορές, απέκτησαν ισχυρή δύναμη και σαν λόμπι, επηρεάζοντας πολλές αποφάσεις των κρατών αυτών προς όφελος της χώρας μας.

Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι πάρα τις διάφορες μεταξύ της Αρχαιότητας με το σήμερα, οι Ελληνικές κοινότητες συνεχίζουν να υπάρχουν, ευρισκόμενες μάλιστα σε ακμή, μια κατάσταση που αν συνεχιστεί, μπορεί να συντελέσει στην περαιτέρω πρόοδο τους στο μέλλον, προς όφελος τόσο των ιδίων, όσο φυσικά και της Ελλάδας μας.