Ο ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΕΣΣΔ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Ο ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΗΠΑ ΚΑΙ ΕΣΣΔ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Ιουλίου 21, 2016

                                                                                                                                                                                                                                                                  Γράφει ο ΑΛΩΠΗΞ

7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016    

Με τον όρο Ψυχρός Πόλεμος έμεινε γνωστός στην ιστορία ο ανταγωνισμός σε γεωπολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο ανάμεσα σε δύο κύρια μπλοκ χωρών (το Δυτικό μπλοκ, με ηγέτιδα δύναμη τις ΗΠΑ και το Ανατολικό μπλοκ με ηγέτιδα δύναμη την ΕΣΣΔ) από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι την πτώση της ΕΣΣΔ.

H οριοθέτηση του είναι γενικά αποδεκτό το διάστημα από τα μέσα του έτους 1947, μέχρι το τέλος του έτους 1991. Μετά την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η Συμμαχία που νίκησε ολοκληρωτικά τις δυνάμεις του Άξονα διαλύθηκε, και οι δύο ισχυρότερες δυνάμεις στον πλανήτη, ήταν οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ. Αυτές τις χώριζαν αβυσσαλέες διαφορές σε όλα τα επίπεδα: η ΕΣΣΔ ήταν μονοκομματικό σοσιαλιστικό κράτος βασισμένο στις αρχές του Μαρξισμού-Λενινισμού ενώ οι ΗΠΑ ήταν κράτος με καπιταλιστική οικονομία και δημοκρατικό καθεστώς.

Χρησιμοποιήθηκε ο όρος «ψυχρός» διότι δεν συνέβη κάποια κύρια ένοπλη σύρραξη ανάμεσα στους δύο συνασπισμούς χωρών, παρόλο που συνέβησαν περιφερειακές συρράξεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη (Κορέα, Βιετνάμ, Αφγανιστάν κ.α.) με άμεση ή έμμεση εμπλοκή των δύο πλευρών. Οι δύο υπερδυνάμεις μπήκαν σε μακρόχρονη κούρσα εξοπλισμών και συγκρότησης ισχυρότατων στρατιωτικών δυνάμεων με τον φόβο ξεσπάσματος πιθανής γενικευμένης σύρραξης.

Κομβικό ρόλο είχαν ιδιαίτερα τα πυρηνικά όπλα και τα συστήματα μεταφοράς τους (υποβρύχια, στρατηγικά βομβαρδιστικά, βαλλιστικοί πύραυλοι κλπ). Και οι δύο πλευρές διέθεταν κολοσσιαία οπλοστάσια πυρηνικών όπλων προκειμένου να εξασφαλισθεί η βέβαιη ολοκληρωτική καταστροφή του αντιπάλου εάν αυτός επιχειρούσε πρώτος επίθεση με ατομικά ή συμβατικά όπλα. Το δόγμα αυτό είναι γνωστό σαν Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή (Mutually Assured Destruction ή MAD).

Πέραν του στρατιωτικού ανταγωνισμού, η αντιπαράθεση των δύο συνασπισμών εκδηλώθηκε σε πολλές σφαίρες, συμπεριλαμβανομένης της ιδεολογικοπολιτικής, της οικονομικής και της τεχνολογικής. Η προπαγάνδα και ο ψυχολογικός πόλεμος ήταν πεδία έντονης δραστηριότητας και αντιπαράθεσης εκατέρωθεν. Ο τεχνολογικός ανταγωνισμός οδήγησε μεταξύ των άλλων στην αυγή της αστροναυτικής (με την εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου στην ιστορία, του σοβιετικού Σπούτνικ) και της διαστημικής εποχής γενικότερα.

Η αρχική φάση του Ψυχρού Πολέμου ξεκινά τα πρώτα χρόνια μετά την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Την περίοδο εκείνη η ΕΣΣΔ εξασφάλισε και σταθεροποίησε τον έλεγχο της στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, στις οποίες είχε εισέλθει ο Κόκκινος Στρατός κατά την διάρκεια του πολέμου ενάντια στην Ναζιστική Γερμανία και τις δυνάμεις του Άξονα στην Ευρώπη.

Παράλληλα οι ΗΠΑ έθεσαν τα θεμέλια της βασικής στρατηγικής τους σε παγκόσμιο επίπεδο, που προέβλεπε τον περιορισμό της σοβιετικής ισχύος με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της παροχής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας σε τρίτες χώρες προκειμένου να διασφαλισθεί ότι δεν θα περάσουν στην επιρροή του αντίπαλου μπλοκ. Στα κομβικά σημεία στην υλοποίηση της στρατηγικής αυτής συγκαταλέγονται η υποστήριξη των αντικομουνιστών στον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο και μεταγενέστερα η συγκρότηση του ΝΑΤΟ. Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, στο οποίο μετείχε η ΕΣΣΔ και οι περισσότερες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, συγκροτήθηκε λίγο μετά την συγκρότηση του ΝΑΤΟ προς αντιμετώπιση του.

Κομβικό ζήτημα μετά το τέλος του παγκοσμίου πολέμου, άμεσα συνδεδεμένο με τον ρόλο και την ύπαρξη του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ήταν η διαχείριση της ηττημένης Γερμανίας μεταπολεμικά. Η τύχη της προηγμένης γερμανικής βιομηχανίας και το ζήτημα του επανεξοπλισμού της οδήγησαν σε σημαντικές διαφωνίες και εντάσεις. Τελικά δημιουργήθηκαν δύο ανεξάρτητα κράτη, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (Δυτική Γερμανία) και η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (Ανατολική Γερμανία) που εντάχθηκαν στο Δυτικό και το Ανατολικό μπλοκ και αντίστοιχα, συμμετέχοντας και στα αμυντικά σύμφωνα των δύο συνασπισμών.

Ήδη από στα 1948-49 οι Σοβιετικοί απέκλεισαν το Βερολίνο προκειμένου να ασκήσουν πίεση όσον αφορά το γερμανικό ζήτημα. Αυτή ήταν η πρώτη σοβαρή κρίση ανάμεσα στις δύο παρατάξεις. Τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων επηρέασε σημαντικά η νίκη και επικράτηση των κομμουνιστών, με ηγέτη τον Μάο Τσε Τουνγκ, στην Κίνα. Ο πόλεμος της Κορέας (1950-53) ήταν επίσης σημαντικό πεδίο τριβής ανάμεσα στους δύο πόλους.

Την δεκαετία του 1950 και του 1960 έλαβαν χώρα πολλές ακόμα διεθνείς κρίσεις, με κυριότερες την εξέγερση στην Ουγγαρία και την κρίση στην διώρυγα του Σουέζ το 1956, την κρίση στο Βερολίνο που οδήγησε στην ανέγερση του Τείχους το 1961 και την Κρίση των πυραύλων της Κούβας το επόμενο έτος. Παράλληλα ΕΣΣΔ και ΗΠΑ επιχείρησαν εκείνα τα χρόνια να επεκτείνουν την επιρροή τους στην Λατινική Αμερική, τη νοτιοανατολική Ασία και τις χώρες της Αφρικής, που ανεξαρτητοποιούνταν τότε από τις αποικιακές αυτοκρατορίες στις οποίες ανήκαν.

Μετά την κρίση στην Κούβα οι σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων, και κατά συνέπεια ο Ψυχρός Πόλεμος συνολικά, μπήκαν σε νέα φάση μεγαλύτερης συγκαταβατικότητας εκατέρωθεν και άμβλυνσης -τηρουμένων των αναλογιών- των μεταξύ τους εντάσεων. Το σινοσοβιετικό σχίσμα περιέπλεξε σημαντικά τις σχέσεις και τους συσχετισμούς δυνάμεων στο κομμουνιστικό μπλοκ, ενώ στη Δύση πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ -ιδιαιτέρως η Γαλλία- ακολούθησαν διαφοροποιημένη γραμμή δράσης στα διεθνή ζητήματα και γενικότερα λειτουργούσαν με μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Το 1968 η ΕΣΣΔ κατέστειλε με χρήση στρατιωτικών δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας την λεγόμενη Άνοιξη της Πράγας.

Σημαντική παράμετρος των σχέσεων των δύο μπλοκ από τα μέσα στις δεκαετίας του 1950 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ήταν ο πόλεμος του Βιετνάμ, στον οποίο οι ΗΠΑ είχαν σημαντικότατη εμπλοκή που αυξάνονταν με το πέρασμα του χρόνου. Την δεκαετία του 1970 οι δύο πλευρές επεδίωξαν να δημιουργήσουν ένα σύστημα διεθνών σχέσεων που θα ήταν πιο σταθερό, θα είχε λιγότερες εντάσεις και θα ήταν περισσότερο προβλέψιμο. Ξεκίνησε μια περίοδος εξομάλυνσης που έμεινε γνωστή σαν détente. Έλαβαν χώρα για πρώτη φορά συζητήσεις σχετικά με τον περιορισμό των στρατηγικών όπλων (Strategic Arms Limitation Talks).

Το 1972 ο πρόεδρος Νίξον επισκέφθηκε την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Ήταν μια ιστορική επίσκεψη, η πρώτη Αμερικανού προέδρου στην χώρα, που αποσκοπούσε μεταξύ των άλλων στην αξιοποίηση της Κίνας σαν στρατηγικού αντίβαρου της Σοβιετικής Ένωσης, με την οποία εξακολουθούσε να έχει κακές σχέσεις. Η détente κατέρρευσε όταν οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στο Αφγανιστάν στις αρχές του 1979.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 επίσης υπήρχαν εντάσεις στις σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων, που σχετίζονταν εν πολλοίς με την παρουσία των σοβιετικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν. Το 1983 το ΝΑΤΟ πραγματοποίησε μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις (Able Archer 83) και οι Σοβιετικοί κατέρριψαν αεροσκάφος της Korean Airlines που παραβίασε τον εναέριο χώρο της ΕΣΣΔ. Οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του προέδρου Ρήγκαν αύξησαν την πίεση που ασκούσαν στην ΕΣΣΔ σε όλα τα επίπεδα (διπλωματικό, στρατιωτικό, τεχνολογικό και οικονομικό) σε μια περίοδο που η Σοβιετική Ένωση αντιμετώπιζε σημαντικά οικονομικά προβλήματα. Η πολιτική άσκησης πίεσης ἐμεινε γνωστή σαν «δόγμα Ρήγκαν».

Στα μέσα της δεκαετίας ο νέος ηγέτης της ΕΣΣΔ, Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, ξεκίνησε πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων (γκλάσνοστ και περεστρόικα) σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης των εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα. Επίσης επιδίωξε και πέτυχε την σταδιακή απαγκίστρωση της χώρας από το Αφγανιστάν, όπου παρέμειναν σοβιετικές δυνάμεις για περίπου μία δεκαετία, πολεμώντας έναν επίπονο και αιματηρό πόλεμο ενάντια στους αντάρτες, με μεγάλο κόστος σε χρήματα και υλικό.

Επίσης προς το τέλος της ίδιας δεκαετίας, ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε να στείλει στρατιωτική υποστήριξη για να υπερασπίσει τα προηγούμενα δορυφορικά κράτη της ΕΣΣΔ, με συνέπεια τα κομμουνιστικά καθεστώτα σε εκείνα τα κράτη να χάσουν τη δύναμή τους. Την ίδια περίοδο έκαναν δυναμικά την εμφάνισή τους κινήματα στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, ιδίως στην Πολωνία, με θεμελιώδες αίτημα την ανεξαρτητοποίηση τους από την Μόσχα.

Ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει σοβιετικά στρατεύματα προς υποστήριξη των κομμουνιστικών καθεστώτων. Στα 1989 κύμα ειρηνικών επαναστάσεων σάρωσε τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης και είχε σαν συνέπεια την ανατροπή του σοσιαλισμού. Εξαίρεση ήταν η Ρουμανία όπου το καθεστώς Τσαουσέσκου ανετράπη βίαια. Παράλληλα με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ακολούθησε η ενοποίηση μεταξύ της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας.

Οι σαρωτικές αλλαγές δεν περιορίστηκαν έξω από και την ίδια την ΕΣΣΔ, που αντιμετώπιζε πλέον σοβαρά οικονομικά προβλήματα ενώ ήρθαν στην επιφάνεια αποσχιστικές τάσεις διάφορων σοσιαλιστικών δημοκρατιών. Το 1989, η ρωσική συνομοσπονδία συγκάλεσε νέο συνέδριο λαϊκών αντιπροσώπων στο οποίο ο Μπορίς Γιέλτσιν εκλέχτηκε πρόεδρος και πέρασε νόμους που προσπάθησαν να εκτοπίσουν τη σοβιετική κυριαρχία. Η περίοδος νομικής αβεβαιότητας συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του 1990-1, καθώς οι σοβιετικές δημοκρατίες έγιναν σταδιακά ντε φάκτο ανεξάρτητες.

Ένα δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε με αντικείμενο τη διατήρηση της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της διατήρησης της ένωσης σε εννέα από τις δεκαπέντε δημοκρατίες. Το δημοψήφισμα έδωσε στον Γκορμπατσώφ μια δεύτερη ευκαιρία.

Το καλοκαίρι του 1991, μια νέα συνθήκη σχεδιάστηκε και συμφωνήθηκε να συσταθεί μια χαλαρή ομοσπονδία οκτώ δημοκρατιών. Η υπογραφή της συνθήκης, εντούτοις, διακόπηκε από το πραξικόπημα του Αυγούστου (ενώ αυτός ήταν σε διακοπές στην Κριμαία) - ήταν μια απόπειρα να απομακρυνθεί ο Γκορμπατσώφ από εκείνα τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, τα οποία επιδίωκαν να καταργήσουν τις μεταρρυθμίσεις του και να επαναφέρουν τον κεντρικό έλεγχο επί των δημοκρατιών.

Το πραξικόπημα κατεστάλη, ο Γιέλτσιν θεωρήθηκε ήρωας, ενώ η εξουσία του Γκορμπατσώφ κατέρρευσε ολοκληρωτικά. Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν άμεσα την αποκατάσταση της πλήρους ανεξαρτησίας τους (ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990), ενώ οι άλλες 12 δημοκρατίες συνέχισαν τη συζήτηση περί μιας όλο και πιο χαλαρής ένωσης ομόσπονδων κρατών. Ουσιαστικά το ΚΚΣΕ έχασε τον έλεγχο της κατάσταση τον Αύγουστο του 1991, ύστερα από ανεπιτυχές πραξικόπημα που αποσκοπούσε στην ανατροπή του Γκορμπατσώφ.

Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι Πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζα που κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και σύστησαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ).

Ενώ κάποιες αμφιβολίες παρέμειναν σχετικά με την αρχή των συμφωνιών Μπελοβέζα να διαλύσουν την Ένωση, στις 21 Δεκεμβρίου 1991, οι αντιπρόσωποι όλων των σοβιετικών δημοκρατιών εκτός από τη Γεωργία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των δημοκρατιών που είχαν υπογράψει τις συμφωνίες Μπελοβέζα, υπέγραψαν το πρωτόκολλο της Άλμα-Άτα, το οποίο επιβεβαίωσε τη διάλυση της ΕΣΣΔ και επαναδιατύπωσε τη σύσταση της ΚΑΚ.

Η σύνοδος κορυφής της Άλμα-Άτα συμφώνησε επίσης διάφορα άλλα πρακτικά μέτρα, που ήταν απαραίτητο να ληφθούν, ως συνέπεια της διάλυσης της Ένωσης. Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, ο Γκορμπατσώφ, το υψηλότερο κυβερνητικό στέλεχος της Σοβιετικής Ένωσης, αναγνώρισε την πτώχευση και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τότε αυτή διαλύθηκε με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική κατάρρευση του σοσιαλιστικού μπλοκ.

Αντίστοιχα από την πρώτη συνάντηση του Ελληνισμού και των Τούρκων, από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα, επικρατεί γενικότερα στις σχέσεις της χώρας μας με την Τουρκία μία έντονη σειρά συγκρούσεων, έντονων αντιπαραθέσεων, ακόμα και πολεμικών αναμετρήσεων. Αυτή η κατάσταση έχει ενταθεί τόσο το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μετά την απελευθέρωση, μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Μικρασιατική Εκστρατεία και πιο πρόσφατα την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Συγκεκριμένα από αυτό το χρονικό διάστημα και έπειτα η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται σε ένα συνεχόμενο πεδίο αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων, στον πολιτικό, οικονομικό, στρατιωτικό και ιδεολογικό τομέα. Και στις δύο χώρες υπάρχουν διαφορετικά πολιτικά συστήματα (κοινοβουλευτική δημοκρατία στην Ελλάδα σαν τις ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο, δικτατορικό και αυταρχικού καθεστώς του πρώτου κόμματος με δημοκρατικό μανδύα στην Τουρκία, όπως συνέβαινε στην ΕΣΣΔ), υπάρχει έντονος μιλιταρισμός και επιρροή του στρατού στο πιο αυταρχικό από τα δύο αυτά κράτη (Τουρκία), το οποίο παράλληλα έχει υπό κατοχή και ένα μεγάλο εδαφικό κομμάτι ενός ελεύθερου και κυρίαρχου κράτους (Κύπρος), όπως συνέβαινε με την κατοχή της Ανατολικής Γερμανίας από τους Σοβιετικούς.

Παράλληλα η Τουρκία, (όπως και η ΕΣΣΔ παλαιότερα) υποστηρίζει οικονομικά, διπλωματικά, πολιτικά, με αποστολή όπλων, πολεμοφοδίων και εθελοντών φιλικά ή υποστηριζόμενα από αυτήν καθεστώτα (π.χ. ISIS σε Ιράκ και Συρία), στέλνοντας πολλές φορές και εκστρατευτικές δυνάμεις για ενίσχυση τους, όπως παλαιότερα έκανε και η ΕΣΣΔ παγκοσμίως, φτάνοντας σε μία υπερ-επέκταση που την αποδυνάμωσε τελικά (π.χ. στο Αφγανιστάν, όπου είχε πολλές απώλειες σε έμψυχο και οικονομικό δυναμικό), κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα να στραφεί μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης εναντίον της (όπως συμβαίνει με την Τουρκία τώρα).

Επιπροσθέτως υπό την αυταρχική εξουσία του Ερντογάν, υπήρξε έντονη δυσαρέσκεια και ξεσηκωμός κατά του καθεστώτος του από τις εθνικές (Κούρδους) και Θρησκευτικές μειονότητες (Αλεβίτες), με τον στρατό του αποδυναμωμένο από τις διώξεις του Ερντογάν και τις πολεμικές συγκρούσεις (αλλά όχι εντελώς ξεδοντιασμένο και περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία να εκδικηθεί τον Ερντογάν ακόμα και με πραξικόπημα αν κριθεί απαραίτητο), μία κατάσταση που εκτραχύνθηκε περισσότερο και από την έντονη οικονομική κρίση της χώρας (όπως ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα την ίδια περίπου χρονική περίοδο).

Έτσι τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που ήρθαν στην επιφάνεια στην Τουρκία, παράλληλα με τις ισχυρές αποσχιστικές τάσεις των διάφορων εθνοτήτων της, αρχίζουν να κάνουν τον Ερντογάν (όπως το ΚΚΣΕ στην ΕΣΣΔ στο παρελθόν) να αρχίζει να χάνει τον έλεγχο της κατάστασης στην χώρα του, κάτι που μπορεί  να οδηγήσει στον βίαιο διαμελισμό της, ή και στην εκδήλωση πραξικοπήματος από τον στρατό (σαν την ΕΣΣΔ τον Αύγουστο του 1991), προκειμένου αυτή να αποφευχθεί με την βία, και να αποτραπεί η ολοκληρωτική κατάρρευση της χώρας αυτής.

Θα είναι άραγε ο Ερντογάν ο μοιραίος άνθρωπος για την Τουρκία, που όπως ο Γκορμπατσώφ στην ΕΣΣΔ, θα οδηγήσει στην διάλυση και την ολοκληρωτική εδαφική (και όχι μόνο) καταστροφή της; Άγνωστο, αλλά όχι απίθανο, μιας και ο ίδιος κουβαλά βαθιά μέσα του τους σπόρους της αλαζονείας και της πνευματικής τύφλωσης και φανατισμού, που μακροπρόθεσμα πάντα οδηγεί στην οριστική φθορά, παρακμή και πτώση όσων διακατέχονται από αυτήν, επιβεβαιώνοντας έτσι απόλυτα το γνωστό ρητό ότι «η εξουσία διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα».

UPDATE 15 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016: Πραγματικά στις 15 Ιουλίου 2016 πραγματοποιήθηκε ανεπιτυχής απόπειρα πραξικοπήματος από του τουρκικού στρατού κατά του Ερντογάν, η οποία εμφανίζει αρκετά σημεία ομοιότητας με το πραξικόπημα στην ΕΣΣΔ (ο πρόεδρος της χώρας είναι σε διακοπές όταν αυτό συμβαίνει-Ο Γκορμπατσόφ στην Κριμαία, ο Ερντογάν στην Αλικαρνασσό, το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε εντελώς ανοργάνωτα, από μέρος του στρατού που ήταν ενάντια στις σχεδιαζόμενες από τον πρόεδρο αλλαγές στην χώρα-δημοψήφισμα για την ένωση στην ΕΣΣΔ, σχεδιαζόμενες εκλογές και δημοψήφισμα για ενίσχυση εξουσιών προέδρου και εδραίωση ισλαμισμού στην Τουρκία, ο λαός βγήκε στους δρόμους μετά από έκκληση των εκπροσώπων και διαχειριστών της εξουσίας για να διατρανώσει την αντίθεση του στους πραξικοπηματίες και βοήθησε σημαντικά στην πτώση τους, και τα δύο εκφυλίστηκαν πολύ γρήγορα, και στα δύο οι πραξικοπηματίες υποχώρησαν πολύ γρήγορα).

Φυσικά αυτές οι απόπειρες πραξικοπήματος θα έχουν και άμεσες επιπτώσεις στην χώρα που έγιναν. Όπως εντατικοποίηθηκε δυναμική  της διάσπασης της ΕΣΔΔ, πιθανόν το ίδιο θα συμβεί και στην Τουρκία με την εντατικοποίηση του αγώνα των Κούρδων για ανεξαρτησία και πιθανώς και των όποιων αντι-ερντογανικών σταγονιδίων στον στρατό της Τουρκίας που ίσως μελλοντικά θελήσουν να πραγματοποιήσουν μία «τρίτη επιχείρηση Βαριοπούλα», κύμα διώξεων κατά των όποιων πραγματικών ή μη εχθρών των καθεστώτων αυτών, απομόνωση των καθεστώτων των χωρών αυτών από άλλες χώρες του εξωτερικού.

Θα πρέπει να αναφερθεί πως οι τεράστιες παραλείψεις και ο ερασιτεχνισμός των πραξικοπηματιών έχει κινήσει υποψίες πως αυτό μπορεί να ήταν και στημένο από τον ίδιο τον Ερντογάν (http://www.huffingtonpost.gr/2016/07/16/diethnes-toyrkia-_n_11029230.html, http://www.gazzetta.gr/plus/article/953893/analytis-oi-treis-logoi-gia-toys-opoioys-apetyhe-praxikopima-stin-toyrkia,http://www.zougla.gr/kosmos/article/stratfor-giati-apetixe-to-praksikopima-stin-tourkia,http://corfiatiko.blogspot.gr/2016/07/blog-post_448.html#more, http://corfiatiko.blogspot.gr/2016/07/blog-post_570.html).

Θα έχει άραγε και το πραξικόπημα στην Τουρκία μακροπρόθεσμα τις ίδιες επιπτώσεις που είχε αντίστοιχα το πραξικόπημα που συνέβη το 1991 στην ΕΣΣΔ; Άγνωστο, αλλά το μόνο βέβαιο είναι πως το μέλλον μας επιφυλάσσει πολύ ενδιαφέρουσες εξελίξεις και μόνο με την μελέτη της ιστορίας θα μπορέσουμε να βρούμε τρόπους να αντιμετωπίσουμε τις όποιες προκλήσεις προκύψουν από αυτό και έτσι να βοηθήσουμε την χώρα μας να καταλήξει σε μία νικηφόρα πορεία στον δικό μας «Ψυχρό Πόλεμο» με την Τουρκία, ανάλογη με αυτή που είχαν οι ΗΠΑ στο τέλος του δικού τους Ψυχρού με την ΕΣΣΔ, που έληξε με την ήττα των Σοβιετικών την διάλυση της τότε ΕΣΣΔ.